Więcej informacji
Nie musi tak być! Prowadzenie normalnego życia jest możliwe, pod warunkiem zachowania tych ograniczeń i przystosowań, które choroba czyni koniecznymi. Poradnik pomaga zrozumieć chorobę,a dzięki temu znaleźć optymalne leczenie. Autor wymienia i opisuje przyczynychoroby, wyjaśnia, jak można wyeliminować niektóre z nich wyjaśnia, jaki jest sens poszczególnychbadań, z jakimi uciążliwościami są związane i jakie mają znaczenie dla leczenia,prezentuje najważniejsze leki, ich działanie, sposób użycia i skutki uboczne, pokazuje, w jakisposób można samodzielnie ocenić stan zdrowia i zmierzyć stopień nasilenia choroby. Wprowadzenie Jeżeli kupiłeś ten poradnik, to znaczy, że postanowiłeś pomóc samemu sobie. Zapewne choroba zdążyła już przysporzyć Ci wielu różnych dolegliwości, zmartwień i rozczarowań. Być może, jak wielu pacjentów z astmą, bronchitem lub rozedmą:• przyjmowałeś różne leki bez oczekiwanej poprawy • doświadczyłeś niepożądanych skutków działania tych leków • poddawałeś się różnym, często uciążliwym badaniom • zwracałeś się do różnych lekarzy i specjalistów • sprawdziłeś na sobie skuteczność wielu tzw. alternatywnych metod leczenia albo cudownych lekówDotychczasowy przebieg choroby Nadal jednak pojawiają się napady kaszlu oraz duszności i masz trudności z odkrztuszaniem. Nie czujesz się w pełni sprawny. Dolegliwości ograniczają Twoje życie zawodowe i osobiste oraz możliwości korzystania z wolnego czasu. Czujesz się rozczarowany, a niekiedy wpadasz w rozpacz i pytasz: Czy coś mi w ogóle może pomóc? Odpowiem na to pytanie jako lekarz opiekujący się od wiełu lat pacjentami ze schorzeniami dróg oddechowych - jako ktoś znający nie tylko ich problemy i cierpienie, ale także możliwości współczesnej medycyny: Na pewno tak! • Istnieje więcej możliwości leczenia, pomocy i samopomocy niż Ci się wydaje. • Nastąpił znaczny postęp w leczeniu schorzeń dróg oddechowych (astmy, bronchitu, rozedmy). • Często można korzystnie wpłynąć na przebieg choroby za pomocą względnie prostych środków. Być może zaoponujesz: Dlaczego w takim razie wciąż tak wielu pacjentów nie radzi sobie z chorobą? Przekonałem się, że wynika to z kilku przyczyn, na które mamy wpływ: • pacjenci zbyt mało wiedzą o swojej chorobie • pacjenci mają błędne informacje na temat zażywanych leków - ich stosowania, korzystnego działania i możliwych skutków ubocznych • pacjenci są zbyt pasywni w zwalczaniu choroby - oczekują tylko pomocy z zewnątrz • pacjenci negują chorobę, zamiast nauczyć się z nią żyć Najważniejszą cechą tej książki jest uczciwe postawienie sprawy. Poradnik: • próbuje wskazać nie tylko wszystkie możliwości pomocy i samopomocy, ale również ograniczenia • ułatwia zrozumienie choroby, a dzięki temu znalezienie optymalnego leczenia • wymienia i opisuje przyczyny choroby, wyjaśnia, jak można wyeliminować niektóre z nich • dostarcza wskazówek, jak wybrać odpowiedniego lekarza • wyjaśnia, jaki jest sens poszczególnych badań, z jakimi uciążliwościami są związane i jakie mają znaczenie dla leczenia • prezentuje najważniejsze leki, ich działanie, sposób użycia i skutki uboczne • pokazuje, w jaki sposób można samodzielnie ocenić stan zdrowia i zmierzyć stopień nasilenia choroby • przedstawia racjonalne sposoby samoleczenia • wyjaśnia, jak można sobie pomóc w ciężkim napadzie duszności • dostarcza wskazówek oraz sugestii dotyczących życia zawodowego i optymalnego spędzania wolnego czasu, a także urlopu • podejmuje kwestię alternatywnych metod leczenia i cudownych leków • dostarcza bliskim i członkom rodzin pacjentów z astmą, bronchitem albo rozedmą informacji na temat właściwego postępowania z chorym • podaje krótką listę ważniejszych medycznych terminów fachowych związanych z chorobą A czym ta książka nie jest? Nie jest namiastką specjalistycznego podręcznika ani lekturą dla wszystkowiedzących. A przede wszystkim nie może zastąpić kontaktu i rozmowy z lekarzem. Może jednak przyczynić się do tego, że będziesz mógł lepiej niż dotychczas porozumieć się i współpracować z nim. Prawdopodobnie Twoje życie wygląda tak, jak innych pacjentów z astmą, bronchitem lub rozedmą - przez większość czasu czujesz się chory. Z powodu choroby stałeś się zależny od wielu czynników: od leków, od różnych form terapii, od lekarzy, od krewnych albo opiekunów. Być może czujesz się niewolnikiem choroby, a nawet doszło do tego, że, w mniejszym lub większym stopniu, żyjesz dla niej - wysłuchujesz każdej prognozy pogody, poddajesz się różnorodnym i krótkotrwałym terapiom, odczuwasz lęk przed napadami duszności, który powoduje ograniczenie, a nawet zaniechanie, kontaktów towarzyskich i wyjazdów. Podobne postawy i skłonności występują u licznych, przewlekle chorych pacjentów. Choroba stale negatywnie wpływa na ich życie. Nie musi tak być! Zycie z astmą, bronchitem albo rozedmą może wyglądać zupełnie inaczej. Celem powinno stać się prowadzenie normalnego życia, jedynie z zachowaniem tych ograniczeń i przystosowań, które choroba czyni koniecznymi, a nie całkowite podporządkowywanie się chorobie. Oznacza to bycie panem choroby, a nie jej niewolnikiem, uniezależnienie się od choroby tak dalece, jak tylko jest to możliwe - życie nie dla choroby, ale z nią i pomimo niej. Właśnie w tym ma Ci pomóc ta książka. Zadaj sobie teraz dwa bardzo podobne pytania, dotyczące wyboru lekarza: Czy najbardziej odpowiedni dla mnie lekarz to taki, który ma wysokie kwalifikacje fachowe? Czy może taki, który będzie dla mnie partnerem w chorobie, któremu będę mógł zaufać? Tylko wtedy, gdy odpowiesz twierdząco na oba pytania, można uznać, że wybierzesz właściwego lekarza - kompetentnego partnera, do którego będziesz miał zaufanie i który będzie mógł Ci pomóc. Lekarza trzeba wybierać z dużym namysłem i spokojem. Tylko on może szybko i skutecznie pomóc Ci w ciężkim napadzie. Tylko za jego pośrednictwem będziesz miał dostęp do leków, które zmniejszają albo usuwają dolegliwości. Tylko lekarz może rozpoznać te postacie choroby, przy których jest możliwe pełne wyzdrowienie.Od lekarza musisz wymagać, by zastosował najnowo- cześniejsze możliwości lecznicze, ale nie oczekuj od niego cudów. Oczekiwanie cudownego uzdrowienia, a następnie rozczarowanie, kiedy cud nie nadchodzi, są głównymi przyczynami wędrowania od jednego lekarza do innego, od jednego specjalisty do następnego, od jednego uzdra-wiacza do kolejnego... To najgorszy model leczenia długookresowego, z którym łączą się rozczarowania, nawroty choroby, koszty, a czasami nawet dodatkowe zagrożenie dla zdrowia. Bardzo ważne, by mieć swojego lekarza, który jest kompetentny, i któremu ufasz. Oczywiście może on - i dobry lekarz robi to zawsze, kiedy jest taka konieczność - skierować Cię, w przypadku wątpliwości lub problemów, do odpowiedniego specjalisty (laryngologa, alergologa, pulmonologa itd.) albo na badania lub leczenie w warunkach szpitalnych.Dobry lekarz powinien: • umjeć Cię wysłuchać i mówić w sposób dla Ciebie zrozumiały • okazywać swoje zainteresowanie Tobą, Twoją chorobą i związanymi z nią problemami • mieć dla Ciebie czas • być dla Ciebie osiągalny, ilekroć jest to rzeczywiście konieczne • być Twoim partnerem - życzliwym, otwartym i szczerym • traktować Cię poważnie i wywoływać u Ciebie poczucie, że możesz z nim rozmawiać o wszystkim szczerze i otwarcie • traktować Twój e problemy j ak własne Zawsze dodatkową zaletą lekarza jest poczucie humoru i umiejętność śmiania się. Z punktu widzenia kompetencji zawodowych lekarz powinien:mieć gruntowne doświadczenie w leczeniu takiej choroby jak Twoja; nie oznacza to, że tylko specjalista może Cię leczyć właściwie - w każdej poradni medycyny ogólnej leczy się wielu chorych z astmą, przewlekłym bronchitem albo rozedmą, więc duże doświadczenie może mieć także lekarz ogólny • posiadać w swoim gabinecie przynajmniej prostą aparaturę do badań czynnościowych płuc, ponieważ pomiar czynności płuc dostarcza najważniejszych informacji potrzebnych do oceny zaawansowania Twojej choroby i wyboru odpowiedniego leczenia • mieć racjonalne i realistyczne podejście do Twojej choroby (nie jest odpowiedni ani lekarz, który klepiąc Cię po plecach, mówi: „raz dwa się z tym uporamy", ani lekarz, który z uniesionym brwiami obwieszcza: „po tak wielu latach choroby niewiele można już pomóc" • stosować różne dostępne metody lecznicze, a nie uznawać tylko jedną linię postępowania leczniczego (nie może np. twierdzić: „nigdy nie zapisuję swoim pacjentom kortykoidów" albo „stosując kortyzon, udaje mi się opanować każdy przypadek") • mieszkać w pobliżu (najlepiej), składać wizyty domowe i deklarować gotowość szybkiego przybycia w przypadku ciężkiego napadu duszności Kiedy uznasz, że znalazłeś odpowiedniego dla siebie lekarza, pora pomyśleć o tym, jak być dobrym pacjentem, Twoje oczekiwania w stosunku do lekarza powinny być rozsądne - zobacz w nim partnera, który zna wszystkie dostępne możliwości leczenia Twojego schorzenia i wykorzysta je, ale nie próbuj widzieć w nim nadczłowieka, który może dokonywać cudów. W medycynie zdarzają się co prawda sytuacje, kiedy rozwój wypadków można wytłumaczyć tylko jako cud, ale to rzadkie wyjątki, a nie reguła. Pomagaj lekarzowi w leczeniu. Przychodź do niego z przygotowanymi uprzednio dokładnymi informacja- mi, np.:• Jak zaczęła się Twoja choroba? • Jakie badania i leczenie zostały dotychczas przeprowadzone? • Przez jakich lekarzy i w jakich szpitalach byłeś dotychczas leczony? • Gdzie poddałeś się kuracji uzdrowiskowej i jaki był jej rezultat? • Jakie leki przyjmowałeś wcześniej, a jakie przyjmujesz obecnie, które z nich regularnie, a które okresowo? Opisz lekarzowi możliwie dokładnie swoją chorobę i dolegliwości: Czy cierpisz na duszność o charakterze napadowym i w jakich okolicznościach ona występuje (podczas wysiłku fizycznego, nocą, w określonych porach roku, podczas pracy, podczas pobytu w określonych miejscach)? Jeśli duszność utrzymuje się stale, to czy w ostatnim okresie uległa ona nasileniu, czy nie zmieniła się? Przestrzegaj zaleceń lekarza tak dokładnie, jak to możliwe (zażywanie leków, tryb życia, samodzielne badanie czynności płuc miernikiem szczytowego przepływu wydechowego Peak Flow Meter, notowanie objawów i dolegliwości). Szczerze informuj lekarza, jeżeli zdarzy Ci się nie zażyć leków, rozmyślnie czy przez nieuwagę, lub nie zastosować się do zaleceń. W ten sposób unikniesz niekorzystnych, albo nawet niebezpiecznych, zmian w przebiegu choroby. We wszystkich przewlekłych chorobach - a do nich należą schorzenia układu oddechowego - nawet przy optymalnym leczeniu występują okresowe pogorszenia samopoczucia i jego poprawy, na przemian. Jeżeli o tym pamiętasz, nie będziesz bezceremonialnie obciążać lekarza z powodu każdego małego nawrotu choroby albo z powodu jednej ciężkiej nocy. I na koniec: Miej odwagę zmienić lekarza, jeżeli masz jednoznaczne odczucie, że - pomimo obopólnych starań - nie masz z nim dobrego porozumienia. Nie wahaj się nawet wtedy, gdy jest kompetentny.Spis treści Wprowadzenie ........................................................................................9 Oddychanie...........................................................................................15 Astma, bronchit, rozedma - co oznaczają te pojęcia........................18 Astma .............................................................................................................. 19 Wspólna cecha wszystkich postaci astmy................................................21 Przyczyny astmy ........................................................................................22 Choroba ciała czy duszy ...........................................................................26 Zapalenie oskrzeli..........................................................................................28 Różne postacie zapalenia oskrzeli ..........................................................29 Proste zapalenie oskrzeli....................................................................29 Ropne zapalenie oskrzeli....................................................................30 Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli .......................................30 Jak dochodzi do przewlekłego zapalenia oskrzeli .................................31 Rozedma płuc.................................................................................................33 Astma u dzieci ................................................................................................36 Jak rozpoczyna się astma .........................................................................37 Astma alergiczna.......................................................................................38 Astma wysiłkowa.......................................................................................39 Trudne dziecko..........................................................................................39 Kaszel, odkrztuszanie, duszność........................................................41 Kaszel ..............................................................................................................41 Odkrztuszanie.................................................................................................43 Duszność.........................................................................................................44 Metody diagnostyczne .........................................................................46 Wywiad chorobowy ........................................................................................46 Badanie przedmiotowe..................................................................................48 Badanie radiologiczne klatki piersiowej ......................................................49 Próby czynnościowe płuc...............................................................................50 Badanie oporów oddechowych .....................................................................52Badanie gazów krwi .......................................................................................54 Bronchoskopia................................................................................................54 Cewnikowanie prawego serca.......................................................................56 Echokardiografia............................................................................................57 Testy alergiczne ..............................................................................................57 Badanie plwociny ...........................................................................................64 Leczenie.................................................................................................66 Jak być nie powinno.......................................................................................67 Sens przyjmowania leków..............................................................................70 Siedem głównych zasad .................................................................................72 Najważniejsze leki................................................................................74 Bronchospazmolityki .....................................................................................76 Betaadrenergiki ........................................................................................76 Teofilina.....................................................................................................83 Cholinolityki (parasympatykolityki) .......................................................84 Kortyzon..........................................................................................................86 Dlaczego kortykoidy są skuteczne...........................................................87 Sposoby podawania kortykoidów............................................................88 Niepożądane działanie kortykoidów.......................................................92 Na co zwracać szczególną uwagę podczas leczenia kortykoidami .......93 Znaczenie kortykoidów ......................................................................94 Kortykoidy w przewlekłym bronchicie ..............................................95 Antagoniści leukotrienów..............................................................................95 Leki działające zapobiegawczo .....................................................................96 Schemat stopniowanego postępowania leczniczego...................................97 Przeciwdziałanie alergiom........................................................................... 100 Odczulanie............................................................................................... 100 Leki upłynniające śluz (sekretolityki) ........................................................ 103 Sprzęt do inhalacji........................................................................................ 105 Antybiotyki ................................................................................................... 107 Ciężki napad astmy i stan astmatyczny...........................................109 Charakterystyka stanu astmatycznego ....................................................... 109 Co się dzieje w ciężkim napadzie astmy..................................................... 110 Przyczyny stanu astmatycznego................................................................... 111 Leczenie stanu astmatycznego....................................................................111 Leczenie farmakologiczne ..................................................................... 112 Zabiegi lecznicze w szpitalu................................................................... 112Zachowanie pacjenta w ciężkim napadzie astmy...................................... 114 Postępowanie w stanie astmatycznym........................................................ 115 Zapobieganie kolejnym napadom .............................................................. 117 Astma nocna.......................................................................................119 Alergia.................................................................................................122 Alergia wieku niemowlęcego ......................................................................123 Unikanie alergenów (karencja alergenowa)..............................................123 Dziecko z astmą - postępowanie ......................................................130 Astma a ciąża......................................................................................139 Leczenie farmakologiczne w ciąży..............................................................140 Gimnastyka oddechowa.....................................................................143 Psychoterapia .....................................................................................147 Prowadzenie psychoterapii..................................................................,.......149 Wakacje...............................................................................................151 Czy zdarzają się cuda ........................................................................155 Leczenie operacyjne...........................................................................159 Operacje otorynolaryngologiczne............................................................... 159 Czy astmę można zoperować ...................................................................... 160 Ogólne ryzyko operacyjne........................................................................... 160 Leczenie sanatoryjne .........................................................................162 Kiedy i gdzie odbyć kurację......................................................................... 163 Jak trafić na leczenie sanatoryjne............................................................... 164 Tlen - eliksir życia .............................................................................166 Prawidłowe odżywianie......................................................................168 Pacjent z astmą alergiczną...........................................................................168 Nadwaga u pacjenta z zapaleniem oskrzeli ...............................................169 Pacjent z ciężką rozedmą............................................................................. 169 Pacjent leczony kortykoidami ..................................................................... 170Zawód a choroby dróg oddechowych................................................171 Kiedy schorzenie dróg oddechowych jest chorobą zawodową................. 172 Zycie z astmą, zapaleniem oskrzeli i rozedmą................................175 Dodatek...............................................................................................177 Krótki leksykon medyczny dla pacjenta z chorobą dróg oddechowych ....................................................................................... 177 Przykłady leków często stosowanych w leczeniu schorzeń dróg oddechowych