Książki (wszystkie)

Ostatnio przeglądane

ENSO

Newsletter

Co znaczy koszerne? Żydowska wiara i życie (Paul Spiegel) Zobacz większe

Co znaczy koszerne? Żydowska wiara i życie (Paul Spiegel)

KS877

Nowy

Kto jest Żydem? Co to jest żydowski kalendarz? Czy istnieje nowoczesny judaizm? Co to jest żydowski karnawał? Dlaczego Izrael jest tak ważny dla Żydów? Autor opowiada o religii, tradycjach oraz dniu powszednim Żydów.

Więcej szczegółów

Ten produkt nie występuje już w magazynie

26,00 zł

Więcej informacji

  Paul Spiegel urodził się w 1937 r. w Warendorfie. Okres władzy nazistowskiej przetrwał w ukryciu w Belgii, po oswobodzeniu powrócił do Niemiec. W latach sześćdziesiątych pracował jako redaktor, później jako rzecznik prasowy. W roku 2000 został wybrany przewodniczącym Centralnej Rady Żydów w Niemczech. To stanowisko piastował do swej śmierci w 2004 r. W 2001 r. ukazały się w wydawnictwie Ullstein jego wspomnienia „Znowu w domu?” Założył własną agencję artystyczną, którą po jego śmierci prowadzi jedna z córek. Paul Spiegel pragnie zbliżyć obcych sobie ludzi. Udziela odpowiedzi na pytania związane z religią, tradycjami oraz dniem powszednim Żydów.Kto jest Żydem? Co to jest żydowski kalendarz? Czy istnieje nowoczesny judaizm? Co to jest żydowski karnawał? Dlaczego Izrael jest tak ważny dla Żydów?   Autor:  Paul Spiegel  Wydawnictwo:  Kos  Ilość stron:  252  Format:  145 x 205 mm  Kolor:  czarno-biały  Papier:  offset 80 g  Oprawa:  miękkaSPIS TREŚCISłowo wstępne................................................................. 9 Słowo od redaktora........................................................... 15 Kto jest Żydem?.............................................................. 19 Konwersja.................................................................... 20 Żydostwo ortodoksyjne i żydostwo reformowane................................. 25 Czemu Żydzi są obrzezani?.................................................... 33 Przykazania i zakazy: micwot................................................. 33 Obrzezanie................................................................... 37 Bar miewa.................................................................... 39 Bat miewa.................................................................... 41 Zaślubiny.................................................................... 41 Śmierć i pogrzeb............................................................. 46 Czy synagoga to żydowski kościół?............................................ 53 Tora, Talmud, Halacha........................................................ 54 Kipa, taies, cicit, tfilin................................................... 62 Dlaczego Izrael jest tak ważny dla Żydów?.................................... 67 Przodkowie plemienia......................................................... 67 Wyjście z Egiptu............................................................. 72 Dziesięć przykazań........................................................... 73 Ziemia Obiecana.............................................................. 74 Niewola babilońska........................................................... 76 Rzymska okupacja............................................................. 81 Dlaczego Żydzi są rozproszeni po całym świecie?.............................. 85 Miszna: teksty prawne........................................................ 87 Midrasz: interpretacja Tory.................................................. 90 Żydzi, chrześcijanie, muzułmanie............................................. 92 Czy istnieje nowoczesny judaizm?............................................ 103 Kabaliści, mesjaniści, rabini............................................... 104 Kabała...................................................................... 106 Asymilacja i judaizm reformowany............................................ 113 Antyjudaizm i antysemityzm, syjonizm........................................ 118 Jak wygląda Żyd?............................................................ 123 Przepisy dotyczące ubioru................................................... 125 Kipa i noszenie brody....................................................... 129 Cniut:  skromność........................................................... 132 Żółta gwiazda  i  żydowski kapelusz......................................... 134 Dlaczego Żydzi uważają się za naród wybrany?................................ 137 Oko za oko, ząb za ząb: prawo talionu....................................... 138 Naród wybrany przez Boga.................................................... 139 Przymierze z Bogiem......................................................... 141 Co znaczy koszerne?......................................................... 153 Czystość i nieczystość: kaszrut............................................. 154 Ubój rytualny............................................................... 158 Naczynia.................................................................... 161 Dlaczego Nowy Rok obchodzi się na jesieni?.................................. 165 Żydowski kalendarz.......................................................... 167 Dlaczego Żydom nie wolno pracować w szabat?................................. 173 Tradycja.................................................................... 174 Wypoczynek i świętowanie.................................................... 176 Wieczór..................................................................... 182 Dzień....................................................................... 183 Hawdala..................................................................... 184 Co Żydzi robią na Nowy Rok?................................................. 187 Rosz ha-Szana............................................................... 188 Czy Żydom można w ogóle ufać?............................................... 197 Jom Kipur................................................................... 198 Dlaczego Żydzi podczas ulewy siedzą w szałasach?............................ 205 Sukot....................................................................... 206 Hoszana Raba, Szmini Aceret, Simchat Tora................................... 209 Czy Żydzi święcą Boże Narodzenie?........................................... 213 Chanuka..................................................................... 215 Co to jest żydowski karnawał?............................................... 219 Purim....................................................................... 220 Czy maca to żydowskie sucharki?............................................. 225 Pesach...................................................................... 227 Wieczór sederowy............................................................ 230 Dlaczego Żydzi ciągle naśladują chrześcijan?................................ 235 Szawuot..................................................................... 235 Czy Żydów trzeba lubić?..................................................... 241 Antyjudaizm Kościoła chrześcijańskiego...................................... 244 Antysyjonizm................................................................ 248 Teorie spiskowe............................................................. 250SŁOWO WSTĘPNE  Jak dawniej, tak i obecnie Żydzi i nie-Żydzi w Niemczech nie po-potrafią obcować ze sobą bez problemów. Zarówno ciążący balast historii, jak również wina sprawców, ale także wstyd ich potomków i wreszcie obojętność, czy nawet przypływy złości u jeszcze młodszych, którzy nie mogą już słuchać owego »nieprzyjemnego tematu« - wszystko to istotne powody, dla których spotkania pomiędzy Żydami a nie-Żydami w Niemczech urastają często do rangi problemu.  Ale na szczęście ze strony nieżydowskiej pojawia się też ciekawość. Kim właściwie są ci Żydzi? Jak żyją i w co wierzą? W trakcie mojej blisko już czteroletniej działalności jako przewodniczący Rady Centralnej Żydów w Niemczech często spotykałem się z takimi pytaniami i za każdym razem cieszyłem się, że zwłaszcza młodych ludzi bardzo to interesuje.  Jeśli w końcu staną oko w oko z Żydem, on powinien im odpowiedzieć na wszystkie, co do jednego pytania, dotyczące obszernego tematu żydostwa. Najlepiej, aby był historykiem, ekspertem od zagadnień Bliskiego Wschodu i rabinem w jednej osobie.  Oczywiście przekracza to całkowicie nasze możliwości. Nie da się spełnić takich oczekiwań. Tak samo jak przeciętny Niemiec nie może wiedzieć wszystkiego o niemieckiej historii, niemieckim charakterze narodowym, niemieckiej kulturze i religijnym folklorze.  Jednak zawsze bardzo mi na tym zależy, aby tę ciekawość, jaką budzi żydostwo, w miarę moich możliwości zaspokoić. Im więcej o sobie nawzajem wiemy, tym bardziej rosną szanse na współżycie nie tylko pokojowe, lecz także kulturowo inspirujące i korzystne dla obu stron. O każdej porze, w każdym wieku.  Jakie treści powinien zawierać taki przewodnik po żydostwie? Jako że nie jestem judaistą ani teologiem, nie wyobrażałem sobie ani przez chwilę, że mógłbym stworzyć tu, choćby w przybliżeniu wyczerpujące wprowadzenie do zagadnień żydostwa. „Mniej znaczy więcej" - ta dewiza przyświecała mojej pracy. Dlatego starałem się stosować jak najszerzej sztukę eliminacji. Znawcom wiary żydowskiej zapewne zabraknie tu wielu rzeczy. Na przykład opisu wielu „mniejszych" świąt żydowskich, takich jak tisza be\'aw, dzień żałoby z powodu zburzenia Świątyni, albo Jom Acmaut, izraelski dzień niepodległości.  Wchodząc w obcy świat powinno się jednak zachować ostrożność. Natłok informacji, otrzymywanych przy podejmowaniu nowego tematu z reguły obezwładnia czytelnika. Lepiej więc odpowiednim wyborem pobudzić jego ciekawość, niż wprowadzać zamęt i zniechęcać zalewem danych. Dlatego ta książka ma być tylko rodzajem wstępu do tematyki żydowskiej, nie zaś jej leksykonem, ani tym bardziej jakimś kompendium żydostwa. Nie! Co znaczy koszerne? jest pomyślane jako pomost wiodący do literatury pogłębiającej temat. Istnieje mnóstwo dobrych pozycji omawiających najrozmaitsze aspekty judaizmu. Jeśli moja książka skieruje czytelnika w tamtą stronę, osiągnę więcej, niż ośmieliłbym się zamarzyć.  Jak zawsze, tak i teraz straszą w umysłach ludzi liczne stereotypy dotyczące Żydów. Nawet najbardziej oświecony i tolerancyjny umysł bywa nie całkiem wolny od takich wyobrażeń. Nie może nas to dziwić, skoro antyżydowska tradycja liczy sobie ponad 2000 lat. Obojętne, czy idzie o bladego Żyda w chałacie, czy przystrojonego w kipę opalonego Izraelczyka z karabinem maszynowym, te schematy tylko w skrajnie rzadkich przypadkach są bliskie rzeczywistości, która zwykle składa się z wielu odcieni szarego, nie jest zaś tylko czarna albo biała.  Nie każdy Żyd zna język jidysz, nie każdy Żyd je gefttte fisz, nie każdy Żyd jest bogaty i nie każdy Żyd słucha dniem i nocą muzyki klezmerskiej. Nawet i to nieprawda! Muzyka klezmerska, ta wschodnioeuropejska, swingująca muzyka rozrywkowa z przełomu dziewiętnastego i dwudziestego wieku, ta muzyka do tańca, zawierająca elementy żydowskie i słowiańskie, grywana przede wszystkim przez wędrownych muzykantów (klezmorim) na weselach, zdobyła sobie jakimś sposobem w ciągu ostatnich dziesięciu czy piętnastu lat własne miejsce w sercach wielu nie-Żydów. Lubią ją i uważają za typowo żydowską, a ponad 120 kapeli klezmerskich w Niemczech (w większości bez żydowskich muzyków) dokumentuje wyraziście, że żydowska kultura jest na fali.  Przeoczony zostaje fakt, że była to jedynie muzyczna ekspresja pewnej grupy ludności żydowskiej w konkretnym regionie, w określonym czasie. Tylko to i nic więcej. Tak czy owak nie jest to bynajmniej muzyka, która trafiałaby w gust żyjącego obecnie w Niemczech pokolenia Żydów. Ostatnio słyszałem nawet dowcip na ten temat. W sobotę wieczór spotyka się w Berlinie dwu żydowskich nastolatków. Jeden pyta: „Dokąd wyskoczymy?". Drugi na to: „Wiem, gdzie będzie fajne party z masą dziewczyn". „A jaka będzie muzyka?". „Klezmerska". „Więc nie będzie tam ani jednego Żyda! Lepiej poszukajmy czegoś innego!".  Ta książka stawia sobie za cel zaprzeczanie stereotypom, choćby nawet nie w złej wierze wytworzonym; pokazanie, że jesteśmy inni, ale nie obcy, że jesteśmy wspólnotą złączoną wspólną wiarą i losem, nie jesteśmy jednak grupą jednolitą, tylko pluralistyczną i zindywidualizowaną.  Jedyny przesąd dotyczący Żydów, z którym chętnie bym się pogodził, dotyczy przysłowiowego żydowskiego humoru. Oczywiście cechuje on tylko część Żydów. Ten humor był jednak - i jest - najpiękniejszą bronią mniejszości, bo humor nie zabija. Żydowski dowcip był w każdej epoce wspaniałym wentylem pozwalającym jakoś dawać sobie radę w rozpaczliwych sytuacjach, z których nie było żadnego wyjścia. Nierzadko jego ostrze kierujemy przeciw samym sobie. Domieszka autoironii pozwala nam złapać trochę dystansu do nas samych i naszej sytuacji. Tora i nasz humor-jestem tego pewien - pozwoliły przetrwać naszemu ludowi jego długą i pełną cierpień historię.  Mam nadzieję, że czytelnik odnajdzie trochę tego humoru w niniejszej książce, nie tylko w postaci dowcipów, rozsianych wśród poważnych treści, ale także w sposobie opowiadania, zgodnym z moją naturą. Bo dla mnie nawet strasznie poważne sprawy powinny dawać trochę rozrywki. Nawet takie poważne książki.  Mówiłem tu o pluralizmie, o różnorodności zapatrywań wśród Żydów. Pokazanie tego nie jest łatwe. Bo jakie żydostwo chcę właściwie opisywać? Cztery dominujące dzisiaj kierunki to ortodoksja, żydostwo konserwatywne, reformowane oraz - głównie w USA - rekonstrukcjonizm. Jeśli uświadomimy sobie, że każdy z tych głównych prądów zrodził odgałęzienia, które mają już rozmaite tradycje i poglądy na nauczanie religii; jeśli weźmiemy pod uwagę, że wśród samych ultraortodoksów są tuziny sekciarskich grupek, które chętnie toczą spory wokół własnych kanonów religijnych; wtedy łatwo pojąć, że miałem trochę ambarasu z wyborem. Postanowiłem w końcu omawiać sprawy z punktu widzenia umiarkowanej ortodoksji, jaka praktykowana jest w większości gmin żydowskich w Niemczech. Zdecydowałem się na to z kilku powodów. Umiarkowana ortodoksja ma bowiem najwięcej szans, aby zgromadzić pod jednym dachem Żydów ze wszystkich odłamów. Dla reformowanego czy liberalnego Żyda nie stanowi żadnego problemu, przynajmniej w religijnym aspekcie, pójście do synagogi ortodoksyjnej, jednakże ortodoksyjny Żyd nie pójdzie nigdy do synagogi konserwatywnej albo liberalnej, bo oba te kierunki poczyniły w Boskim prawie modyfikacje, które on uważa za bluźnierstwo. Reformowany Żyd natomiast będzie odbiera! ortodoksyjną synagogę jako staroświecką, ale będzie mógł się w niej modlić.  Właśnie umiarkowana ortodoksja jest tym kierunkiem, który u nas przyciąga najskuteczniej Żydów mniej religijnych, albo zgoła niewierzących. Obserwuje się to również w Izraelu i w wielu innych krajach.  Chciałbym dodać odwagi czytelniczkom i czytelnikom, aby zajrzeli do tego żydowskiego świata. Ta przygoda pozwoli im poznać bliżej korzenie własnej religii, co ich - miejmy nadzieję - wzbogaci. Zarówno chrześcijaństwo jak islam powołują się wszak na ten religijny fundament, który zbudowali dawni Hebrajczycy już 4000 lat temu, i który do dziś stanowi samodzielną, żywą wiarę.  Abym mógł należycie przedstawić całą żywotność tej wiary, wielu ludzi służyło mi swoją pomocą i radą. Podziękowania moje niech przyjmą zwłaszcza dr Joel Berger, rabin, na którego kompetencji w kwestiach judaistycznych polegałem tu całkowicie, oraz Richard Chaim Schneider, który służył mi przyjacielską pomocą w zestawianiu i redakcji tego obszernego tekstu.  Paul Spiegel, Dusseldorf, jesienią 2003