Zawał serca (Gerhard Leibold)

PrzedmowaW Niemczech liczba zgonów spowodowanych zawałem serca spada nieznacznie w ostatnich latach, ale na odwołanie alarmu jest jeszcze za wcześnie. Ta straszna choroba wciąż zabija rocznie około 100 000 osób i tym samym jest najpowszechniejszą jednostkową przyczyną śmierci.Jest to tym bardziej niepokojące, że według statystyk owa prawdziwa plaga cywilizacyjna dotyka w coraz większym stopniu ludzi młodych. Śmiertelny zawał u mężczyzny przed czterdziestką czy nawet przed trzydziestką to już żaden wyjątek. Z latami gwałtownie spada u tej płci przeżywalność zawału i osiąga minimum około 55 roku życia. U kobiet zaś, do fazy przekwitania chronionych w pewien sposób przez hormony płciowe, minimum to przypada dziesięć lat później. Wyraźnie korzystniejsza jest sytuacja w USA, gdzie w ostatniej dekadzie udało się zmniejszyć wskaźnik śmiertelności o blisko lU. Wprawdzie w Ameryce nie znają skuteczniejszych sposobów leczenia niż w Europie, ale tamtejsi mieszkańcy wydają się nie tylko lepiej poinformowani o sposobach unikania ryzyka, lecz również bardziej zmotywowani do wyciągania wniosków z posiadanych wiadomości. Na dłuższą metę to chyba jedyna droga, by skutecznie, choć stopniowo i powoli, ograniczyć częstotliwość występowania zawału w populacji. I chociaż nie wykluczy to całkowicie tej przypadłości, jednak wydatnie zwiększy prawdopodobieństwo jej uniknięcia.Wiedzę, jak świadomie dbać o zdrowie i żyć zgodnie z wymogami higieny oraz zachętę do takiego postępowania powinien otrzymywać już w szkole, na stosownych lekcjach mały Jaś, by potem Jan nie musiał się uczyć tego boleśnie i z trudem, gdy naprawdę dotknie go nieszczęście. Wtedy zresztą może być za późno. Postulat jest łatwy do spełnienia, mimo to wciąż pozostaje postulatem, choć j ak na dłoni widać tu szansę miliardowych oszczędności w budżecie ochrony zdrowia. Tym istotniejszy jest więc apel o indywidualną odpowiedzialność, o porzucenie szeroko rozpowszechnionego przekonania, że zdrowie dostaje się w aptece na receptę albo że lekarz może wypisać skierowanie na zdrowie, tak jak np. na prześwietlenie.Profilaktyka powinna zapobiec pierwszemu zawałowi, ale nie jest na nią zbyt późno także po przeżyciu pierwszego zawału czy następnych. Wprost przeciwnie, wówczas staje się jeszcze ważniejsza, bo z każdym kolejnym zawałem wzrasta prawdopodobieństwo zgonu.Książka podsuwa pomysły na zapobieganie zawałowi, dobre dla (jeszcze) zdrowych i dla zagrożonych. Głównym jej celem jest jednak prezentacja sposobów rehabilitacji i opieki nad rekonwalescentem. Ujście z życiem z choroby powinno stać się punktem zwrotnym, impulsem do zmiany postępowania na bardziej racjonalne, bardziej przyjazne dla własnego organizmu. Autor nie stawia zbytecznych, jednostronnych i przesadnych wymagań, którym i tak podporządkowaliby się trwale tylko nieliczni. Profilaktyka nie może frustrować, musi być wykonalna oraz przyjmowana ze zrozumieniem i chętnie, by szybko weszła w nawyk.Spis treściPrzedmowa..............................................................................................9Serce - motor życia ..............................................................................11Budowa i czynności serca .............................................................................. 11Naczynia krwionośne i krążenie ................................................................... 15Przyczyny i przebieg zawału................................................................19Czynniki ryzyka zawału..................................................................................20Zwapnienie tętnic, nadciśnienie..............................................................20Cholesterol i inne związki tłuszczowe we krwi.......................................23Nikotyna ....................................................................................................25Nadwaga, cukrzyca .........................................................................\'..........26Brak ruchu.................................................................................................27Czynniki psychonerwowe .........................................................................28Osobowość zawałowa..........................................................................28Stres negatywny ...................................................................................30Inne niebezpieczeństwa ......................................................................32Test: czy grozi mi zawal..................................................................................34Przebieg zawału..............................................................................................37Rozwój i wczesne ostrzeżenia..................................................................37Ostry zawal serca ......................................................................................43Pierwsza pomoc.........................................................................................47Późne następstwa zawału serca ...............................................................51Profilaktyka i rehabilitacja.................................................................53Dieta chroniąca przed zawałem....................................................................54Składniki zdrowego jadłospisu ................................................................55Substancje podstawowe ......................................................................55Substancje uzupełniające....................................................................61Substancje balastowe i enzymy ..........................................................64Zestawienie posiłków...............................................................................67Śniadanie..............................................................................................67Drugie śniadanie .................................................................................70Obiad....................................................................................................71Podwieczorek.......................................................................................71Kolacja..................................................................................................72Kontrola kaloryczności przeciwdziała nadwadze...................................73Pułapka używek.........................................................................................77Alkohol.................................................................................................77Kawa i herbata.....................................................................................78Palenie tytoniu.....................................................................................79Cukier i pozostałe używki...................................................................81Ćwiczenie serca przez dozowanie wysiłku fizycznego.................................83Skutki i niebezpieczeństwa treningu.......................................................83Zasady terapii ruchowej...........................................................................85Codzienna gimnastyka .............................................................................86Sport poprawia kondycję..........................................................................90Spacery, wędrówki...............................................................................91Swobodny bieg długodystansowy (jogging) ......................................91Rower ...................................................................................................92Pływanie ...............................................................................................93Inne rodzaje sportu .............................................................................93Kuracja klimatyczno-ruchowa .................................................................94Życie mimo stresu ..........................................................................................94Wyzwolenie od stresu to iluzja ................................................................95Zwiększanie odporności na stres.............................................................95Kontrolowanie reakcji na stres................................................................96Stresy do uniknięcia..................................................................................97Ciągły pośpiech....................................................................................97Rozpraszanie i marnotrawstwo sił .....................................................98Niepotrzebne konflikty.......................................................................98Przezwyciężanie negatywnych doświadczeń......................................98Odpowiedni stres to eliksir życia.............................................................99Psychoterapia na pomoc.............................................................................. 100Codzienne odprężenie............................................................................ 100Trening autogeniczny........................................................................ 101Joga..................................................................................................... 102Inne techniki odprężające ................................................................103Co zrobić z kłopotami i konfliktami...................................................... 104Praca nad osobowością........................................................................... 105Harmonia duszy i ciała........................................................................... 106Grupy samopomocy pacjentów z problemami wieńcowymi   ................... 107Leki w profilaktyce i rehabilitacji ............................................................... 108Preparaty chemiczne .............................................................................. 108Substancje czynne obniżające krzepliwość...................................... 108Beta-blokery ...................................................................................... 109Nitrogliceryna.................................................................................... 109Leczenie naturalne ................................................................................. 110Homeopatia ....................................................................................... 110Ziołolecznictwo ................................................................................. 111Magnez, selen .................................................................................... 113Witaminy i enzymy ............................................................................ 114Fizykoterapia........................................................................................... 116Szanse i ograniczenia leczenia chirurgicznego..................................... 118Bypass................................................................................................. 118Rozrusznik serca................................................................................ 119Rozszerzenie naczynia cewnikiem................................................... 119Porady na co dzień.............................................................................121Problemy partnerstwa, nie tylko seksualnego ........................................... 121Czas wolny, urlop ......................................................................................... 122Trudności w pracy.................................................................................:....... 124Kierowca po zawale ..................................................................................... 125IndeksAAcidum oxalicum 111Adonis vernalis 111alkohol 36, 63, 71, 77, 78aminokwasy 59Ammonium carbonicum 111amplituda 16antykoagulanty 108,109aorta 17aspiryna 109autohipnoza 103autosugestia 76,96,102 i nast., 122Bbeta-blokery 109białko 20, 24,54 i nast., 116bioenergetyka 106biokatalizator 66Bornhardta formuła 74bóle serca 38, 40,41, 45,46,109Broca wzór 73, 74bypass 30, 44,118 i nast.CCarbo vegetabilis 111cewnik 118 i nast.Chlamydia pneunominiae 40cholesterol 23, 24, 31, 34, 35, 57 i nast.,65, 68, 78,114 choroby cywilizacyjne 19 ciśnienie 16, 21, 23, 29,31, 34,35,45,63, 65, 76, 78, 84,100,109,112,113,125 Convallaria majalis 111 Coue Emil 103 cukier 35, 54, 60, 81 i nast. cukrzyca 20, 26, 81czynnik wzrostu fibroblastów (FGF) 120 czynniki ryzyka zawału 29 i nast., 39, 40,58, 65, 66,75, 81, 83, 94,100,104Ddepresja 21, 42dieta 27, 33,39,54, 83, 84,114dusznica bolesna 21, 41, 65,109EEKG (elektrokardiogram) 46enzymy 46,59, 61, 62, 64 i nast., 81,114i nast. estrogen 44, 45Ffruktoza 82Ggimnastyka 36,86 i nast., 96 głóg dwuszyjkowy 112,114Hheparyna 109homeopatia, środki kompleksowe 110i nast. hormony 9, 25, 26, 33, 44, 45, 64Iintensywna opieka medyczna 46Jjemioła pospolita 113jod 64joga 102,103KKalium carbonicum 111kalorie 54,58, 60, 67, 68, 70, 71,73,75,78, 81, 84 kofeina 78 i nast. kompleksy tłuszczowo-białkowe24 konwalia majowa 113krążenie (krwiobieg) 12,15,17, 25, 27,88,93,111,112,116,117 krążenie płucne 15 i nast. krzepliwość 31,108,109,113 i nast. kumaryna 109kurcz tętnicy wieńcowej 38, 43, 45 kwas nikotynowy 115 kwas pantotenowy 62 kwasy tłuszczowe nasycone 58 kwasy tłuszczowe omega-3 57, 59 kwasy tłuszczowe wielokrotnienienasycone 58, 59, 62,115LLachesis muta 111Mmagnez 60, 62, 63, 77, 82, 113 i nast. mammografia 42 masa ciała 74 i nast. masaż 106,117 masaż serca 48, 49, 50 medytacja transcendentalna 103 menopauza 25, 33, 34, 44, 79 mięsień sercowy 11,13,15,16, 21, 63,84,112,113,116 miłek wiosenny 112 minerały 16, 55, 59 i nast., 65, 81, 82,113,114Nnacieranie 116naczynia krwionośne 11,12,15 i nast.,21, 25, 32, 39, 40, 42, 48, 77,101,108,112,115,118 naczynia wieńcowe 13, 25, 27, 38, 43, 84,109,119,120 naczynia włosowate 15 i nast. nadciśnienie 20 i nast., 26, 34, 68, 82,113,114 nadwaga 20, 26 i nast., 58, 65, 73 i nast. naparstnica 112 narciarstwo biegowe 93 nerwowość, pobudliwość 41, 78 nerwy, pobudzenie 13,15,102,111 nikotyna 25 i nast., 32, 38 i nast., 79i nast, 111,115nitrogliceryna 108,109 Nuxvomica 111Oodżywianie niewłaściwe 19, 20, 26, 55,81,108 odżywianie zdrowe 32, 33, 73, 55, 82, 96 osłabienie psychiczne 41 osobowość 21, 29, 31,100,102,105 osobowość zawałowa 28 osobowość, typy 29 i nast.Ppalenie tytoniu, odzwyczajanie 20, 25, 26, 31, 33, 36, 38, 45, 79 i nast.partner, problemy 105, 121 i nast.pęczek Hisal4pierwiastki śladowe 60 i nast., 81,114plazmina 114płeć 20, 32, 33, 35pływanie 28, 86, 93podróż lotnicza 123 i nast.pokarm 18, 55 i nast., 67, 73, 75, 82, 83, 113polewanie kolan 116polewanie tułowia 117polewanie ud 116potas 63przepływ krwi, zaburzenia 15,16,17, 20 i nast., 27, 38, 84, 92,106,115 i nast.przyzębica 39psychika 20, 28 i nast., 114Rrauwolfia 113relaksacja progresywna 103 rozdrażnienie 29, 41, 80 rozmaryn lekarski 68, 72, 79,113 rozrusznik serca 118,119 ruch 83 i nast., 90, 91, 95 rutyna 115Ssamochód, kierowanie 125Sarothamnus scoparius 111sauna 117 i nast.seks, kłopoty 121 i nast.selen 64,113,114sen 96,102serce 11 i nast., 15,17, 22, 25, 27, 45, 46,48, 50, 60, 64, 77 i nast., 82 i nast.,88 i nast., 97,101,102,104,108,109,112 i nast. serdecznik 112 siemię lniane 58, 65, 72, 75 skłonności dziedziczne 20, 32 i nast. skrzyp polny 113 spacer 36, 85, 91, 94,123 Spirea almaria 111 sport 27, 28, 36, 53, 83 i nast., 90, 93i nast., 107,121,123 streptokinaza 116 stres 20,26,30 i nast., 36,38, 39,45,62,63,80, 83,85, 94 i nast., 114,123 i nast. strofantyna 46 stwardnienie tętnic (arterioskleroza) 20i nast., 38,39 stwardnienie tętnic mózgowych 21 substancje balastowe 59, 61, 64 i nast. sztuczne oddychanie 49 i nast.Śściana tętnic 15, 21, 24, 40, 42, 43, 66Tterapia ruchowa, zasady ogólne 85i nast. tętnica główna 12,14,18 tętnice 12 i nast., 40, 42, 43, 47, 56,115 tętnice wieńcowe 13, 20, 38, 39, 42, 43,84,100,115,118 i nast. tlenek węgla 11,16,17, 25 tłuszcze 24, 54, 55, 58 i nast. tomografia elektronowa 42 trening autogeniczny (autogenny) 101i nast. trój glicerydy 245 tryb życia, reforma 19, 32, 33, 53, 58, 76,96,108,118,124Uukład krążenia 31, 65, 68, 89 układ żyły wrotnej 18 używki 77 i nast.Wwaga idealna 74wapń 42, 62, 63, 82węglowodany 54, 55, 59 i nast., 81węzeł Aschoffa-Tawary 14węzeł zatokowy 14wirusy cytomegalii 40witaminy 16,55, 58 i nast., 65, 68, 81,114,115 witaminy w profilaktyce zawału 62 włókna Purkiniego 14 wodolecznictwo wg Kneippa 96,116i nast.Zzaparcia 41, 43, 65, 79zastawka aorty 12,14zastawka dwudzielna 12zastawka tętnicy płucnej 12,14zastawka trójdzielna 12,14zatrzymanie serca i oddechu 47 i nast.zawał serca 19 i nast.zawał serca ostry 40, 42 i nast., 51, 89,116,119 zawał serca, czynniki ryzyka 30, 68, 75,104 zawał serca, leczenie poszpitalne 51i nast., 91,101,114 zawał serca, nowy model 39, 40 zawał serca, odległe skutki 51 i nast. zawał serca, pierwsza pomoc 47 i nast. zawał serca, pierwszy, ukryty 27 zawał serca, pobyt w szpitalu 46 zawał serca, pora występowania 45,46 zawał serca, profilaktyka 66 zawał serca, sygnały ostrzegawcze 38, 40 zawał serca, śmiertelność 9,19, 45 zawał serca, typowe objawy 45 i nast. zawał serca, zagrożenie 38 i nast. ziołolecznictwo 111 i nast. zwapnienie tętnic 20 i nast., 113Żżarnowiec miotlasty 112 żyły 13 i nast., 51