Zioła i sałaty (Hans-Joachim Kraus, Barbara Schroter)

  Trudno wyobrazić sobie ogród i kuchnię bez ziół lub sałat. Jako zdrowe dodatki do wielu potraw oraz letnie dania, wzbogacają nasz jadłospis. Najlepiej smakują rośliny z własnej uprawy. Poradnik pokazuje, jak przez cały rok się cieszyć ziołami i sałatami samodzielnie wyhodowanymi w ogródku, na balkonie lub na parapecie. Praktyczne porady dotyczące uprawy Najlepsze odmiany ziół i sałat Przepisy na sosy, zupy, sałatki, dania mięsne i rybne Informacje dotyczące przechowywania                    i konserwowania ziół   Autor:  Hans-Joachim Kraus, Barbara Schroter  Wydawnictwo:  KDC  Ilość stron:  112  Format:  165 x 220 mm  Kolor:  czarno-biały  Papier:  kredowy  Oprawa:  twardaSPIS TREŚCIWstęp......................................................................... 6  Uprawa w ogrodzie i na balkonie................................................................. 8 Jak usytuować ogród ziołowy i sałatowy........................................................... 10 W ogrodzie................................................................... 10 Na balkonie i tarasie........................................................ 10 Na parapecie................................................................. 11 Wszystko zaczyna się od podłoża.............................................. 12 Ogrodowe grządki............................................................. 12 Naczynia..................................................................... 12 Kiedy jaki materiał.......................................................... 13 Odżywki dla roślin........................................................... 14 Główne składniki odżywcze i pierwiastki śladowe........................................................ 14 Gotowe odżywki dla upraw doniczkowych................................................................. 15 Samodzielna uprawa roślin.................................................... 16 Nasiona nie są wieczne....................................................... 16 Wysiew prosto na grządkę..................................................... 16 Jak wyhodować silne sadzonki................................................. 17 Z tacki na grządkę........................................................... 17 Młode rośliny z sadzonek..................................................... 18 Młode rośliny wymagają dużo wody.................................................................... 18 Ochrona przed chłodem........................................................ 20 Inspekt...................................................................... 20 Folie i włókniny............................................................. 21 Nieproszeni goście........................................................... 22 Szkodniki i najskuteczniejsze sposoby ich zwalczania....................................................... 22 Jak zwalczać ślimaki......................................................... 23 Co robić z obfitymi zbiorami................................................. 24 Przechowywanie sałat......................................................... 24 Zbiór i konserwowanie ziół................................................... 25  Zioła i sałaty w naszych ogrodach..................................................................... 27 Bazylia...................................................................... 28 Bylica pospolita............................................................. 30 Cząber....................................................................... 31 Ogórecznik................................................................... 32 Koperek...................................................................... 33 Estragon..................................................................... 34 Fenkuł....................................................................... 35 Trybuła...................................................................... 36 Kolendra..................................................................... 37 Lubczyk...................................................................... 38 Majeranek.................................................................... 39 Mięta........................................................................ 40 Lebiodka..................................................................... 41 Pietruszka................................................................... 42 Biedrzeniec anyż............................................................. 44 Rozmaryn..................................................................... 45 Szałwia...................................................................... 46 Szczypiorek.................................................................. 48 Tymianek..................................................................... 50 Rozchodnik ościsty........................................................... 51 Ruta zwyczajna............................................................... 52 Hyzop........................................................................ 53 Melisa cytrynowa............................................................. 54 Cykoria sałatowa............................................................. 56 Kapusta pekińska............................................................. 58 Sałata lodowa................................................................ 59 Endywia...................................................................... 60 Roszponka.................................................................... 61 Sałata głowiasta............................................................. 62 Rzeżucha..................................................................... 64 Sałata liściowa.............................................................. 65 Portulaka.................................................................... 66 Radicchio.................................................................... 67 Sałata rzymska............................................................... 68 Rukola....................................................................... 69 Szczaw....................................................................... 70 Sałata masłowa............................................................... 71 Cykoria liściowa............................................................. 72  Przepisy.................................................................... 75 Salsa verde.................................................................. 76 Frankfurcki zielony sos...................................................... 77 Wiedeński sos szczypiorkowy.................................................. 78 Zimny sos estragonowy........................................................ 80 Angielski sos miętowy........................................................ 81 Wiosenna sałatka     z trybulą i cytrynowym     winegretem................................................................... 82 Letnia sałatka z kwiatkami     i ziołowym winegretem........................................................ 84 Jesienna sałatka     z prawdziwkami............................................................... 85 Zimowa sałatka z jabłkami     i orzechami włoskimi......................................................... 86 Roszponka z ziemniakami     i olejem z pestek dyni....................................................... 88 Kolorowa sałatka z dressingiem jogurtowo-ziołowym........................................................... 89 Zupa trybulowa ze śmietaną................................................... 90 Zupa rzeżuchowa.............................................................. 91 Zupa z korzenia pietruszki................................................... 92 Risotto z radicchio.......................................................... 94 Ziołowe ravioli.............................................................. 95 Tagliatelle z pesto.......................................................... 96 Kluseczki z ricottą i ziołami................................................ 98 Ziołowy quiche............................................................... 99 Cykoria zapiekana........................................................... 100 Gotowana sałata po wiedeńsku................................................................ 101 Pstrąg z ziołami............................................................ 102 Zielona potrawka z karpia................................................... 104 Sznycel z łososia z sosem szczawiowym................................................................. 105 Duszona mątwa w zielonym sosie....................................................................... 106 Azjatyckie kuleczki mięsne.................................................. 107 Jagnięcina w ziołowej skorupce.............................................. 108 Pularda z ziołowym nadzieniem.................................................................. 109 Indeks...................................................................... 110 O książce................................................................... 112WSTĘP  Trudno sobie wyobrazić kuchnię bez ziół i sałat. Sałaty są klasycznym dodatkiem do wielu potraw, w cieplejszych porach roku mogą zastępować cały posiłek.  Wielką wartość mają także zdrowe zioła, nadające najprostszym potrawom charakter i kolor; w zupach i sosach podkreślają smak, a w narodowych potrawach często nawet grają główną rolę. Wystarczy wspomnieć słynny frankfurcki zielony sos, który jako ulubione danie Goethego znalazł trwałe miejsce w historii literatury, albo cudowne pesto z północnowłoskiej Ligurii, które podbiło Europę i świat.   Zioła - gwiazdy w przydomowym ogródku  Zioła z naszych ogródków pochodzą od dziko rosnących roślin, które przetrwały na niezagospodarowanych, ubogich ziemiach. Nie mają na ogół większych wymagań, wystarczy im odrobina słońca, ciepła i wody. Można je uprawiać na własne potrzeby na najmniejszej nawet powierzchni, na balkonie, w skrzynce kwiatowej lub doniczce na parapecie; w razie potrzeby będą zawsze pod ręką. Świeże mają o wiele więcej aromatu niż suszony produkt z półki w supermarkecie.   Sałaty na małym obszarze  Uprawę ziołową w doniczce nietrudno sobie wyobrazić. Mało kto natomiast zdaje sobie sprawę z tego, że również sałaty dają się uprawiać na ograniczonym obszarze, pod warunkiem że będziemy przestrzegać kilku podstawowych zasad (por. następny rozdział „Uprawa w ogrodzie i na balkonie"). Posiadacze własnego, „prawdziwego", przydomowego ogródka są w szczęśliwym położeniu. Mogą samodzielnie uprawiać sałaty, stosując ekologiczne metody uprawy gwarantujące pełnię składników odżywczych, nieszkodzące ani ludziom, ani środowisku.   Zdrowe sałaty  Wartość sałat w zdrowej kuchni jest niepodważalna. Co jednak decyduje o tym, że te zielone liście pomagają w zdrowym odchudzaniu? Odpowiedź jest prosta: mają wyjątkowo dużo składników odżywczych przy bardzo niskiej liczbie kalorii. Stosunek ten jest wielkim atutem w dietetycznej kuchni, ponieważ oznacza: tak długo, jak długo nie utopimy sałaty w tłustym sosie, możemy jej jeść tyle, ile chcemy, a mimo to nie utyjemy. Poza tym dostarczarny organizmowi mnóstwa cennych składników: błonnik, minerały, pierwiastki śladowe, witaminy, goryczki, olejki eteryczne i chlorofil. Wszystkie te substancje są ważne dla naszego zdrowia, wzmacniają system odpornościowy, zapobiegają stanom zapalnym, obniżają ciśnienie i regulują poziom cholesterolu.  Stosunkowo od niedawna prowadzone są badania nad tzw. wtórnymi składnikami roślinnymi, zawartymi również w sałatach. Składniki te mają za zadanie chronić roślinę przed szkodnikami i chorobami, ale wywierają zbawienny wpływ również na spożywającego je człowieka. Hamują rozwój bakterii i wirusów, odtruwają, wzmacniają system odpornościowy; przypuszcza się, że mogą także chronić przed zachorowaniem na niektóre nowotwory. Ponieważ wzajemnie się uzupełniają, nie można ich zastąpić sztucznymi preparatami.   Zioła: pokarm dla ciała i duszy  Zioła jako środek leczniczy mają w Europie długą tradycję. W domowych apteczkach od dawna zajmują stałe miejsce w postaci herbatek do picia i inhalacji. Również zioła i przyprawy używane do gotowania są cenne dla naszego zdrowia. Pobudzają apetyt i procesy trawienne, sprawiają, że potrawy stają się lżej strawne, poprawiają ukrwienie, zawierają składniki hamujące rozmnażanie się bakterii i wirusów, dostarczają witamin, pierwiastków śladowych, minerałów i wtórnych składników roślinnych. Dzięki bogactwu smaków z powodzeniem zastępują sól.   Uprawa i pielęgnacja  Na następnych stronach pojawią się informacje na temat uprawy i pielęgnacji ziół i sałat. Dowiemy się, jakie rośliny nadają się na jakie stanowisko, a także, co uprawiać na balkonie czy w doniczce na parapecie. Napiszemy co nieco na temat pojemników do uprawy, właściwych nawozów, upraw z nasion i sadzonek, ochrony przed chłodem i szkodnikami oraz przechowywania i konserwowania.   Portrety roślin  W drugiej części książki zostaną przedstawione w zwięzłej formie zioła i sałaty. Znajdą się tam najważniejsze informacje o wyglądzie, pochodzeniu, składnikach i różnych możliwościach ich zastosowania w kuchni.   Przepisy  Na koniec 28 ulubionych przepisów ze zdrowej kuchni ziół i sałat: aromatyczne sosy, pyszne zupy, sałatkowe kreacje na każdą porę roku, dania z makaronów i klusek, aromatyczne smakołyki z ryb, mięsa i drobiu. Życzymy Państwu wielu sukcesów - w ogrodzie i w kuchni.