Zaparcia (Gerhard Leibold)

Zaparcia zazwyczaj pojawiają się jako objaw jakiegoś schorzenia, ale przede wszystkim jako skutek niezdrowego trybu życia i nieprawidłowego sposobu odżywiania się. Proces wypróżniania poważnie zakłócają również napięcia psychiczne i nerwowe (np. stres). W wypadku mniej więcej połowy osób cierpiących na zaparcia mają one charakter przewlekły i utrzymują się nawet przez całe lata. Doraźną pomoc przy zaparciach przynoszą środki przeczyszczające. Jednak dłuższe ich stosowanie należy zdecydowanie odradzić, bo usuwają objawy dolegliwości, a nie przyczyny, i często wywołują skutki uboczne (nawet niedoczynność jelit). Poradnik propaguje inne sposoby zwalczania zaparć – zmianę trybu życia i eliminację błędów w żywieniu. Przedstawia je w sposób wyczerpujący i zrozumiały.PrzedmowaZaparcia należą do najczęstszych zaburzeń zdrowotnych w społeczeństwach wysoko uprzemysłowionych. Obstrukcja nie jest odrębną jednostką chorobową i z reguły występuje jako objaw jakiegoś schorzenia, a przede wszystkim jako skutek niezdrowego trybu życia i niewłaściwego sposobu odżywiania. Również napięcia psychiczne i nerwowe, np. stresy, którym coraz silniej dziś ulegamy, mogą poważnie zakłócać proces wypróżniania. W wypadku mniej więcej połowy osób dotkniętych tą dolegliwością obstrukcja ma charakter przewlekły i nierzadko utrzymuje się przez cale lata, a nawet dziesięciolecia.W związku z tym środki przeczyszczające {laxantia) znajdują się w czołówce najczęściej stosowanych lekarstw. Jako podręczne środki domowe są wyjątkowo często używane i nadużywane, a przecież wobec tych medykamentów wysuwa się poważne zastrzeżenia. Przede wszystkim wskazuje się, że usuwają one jedynie objawy zaparcia, a nie jego przyczyny, że powodują często istotne skutki uboczne, a w razie zbyt długiego stosowania mogą wręcz wzmóc jeszcze niedoczynność jelit.Mimo wszelkich wątpliwości, jakie budzą środki przeczyszczające, nie można ich całkowicie odrzucić. Są potrzebne głównie w wypadku przejściowych, ostrych zaparć, aby uaktywnić nieczynne jelito. Dłuższe ich stosowanie należy jednak z zasady odradzać. Jest kilka zaledwie wskazań, przy których trwałe przyjmowanie środków przeczyszczających jest konieczne. Dotyczy to na przykład sytuacji, gdy leki (np. silne środki przeciwbólowe czy psychotropowe) lub uszkodzenia nerwów w znacznym stopniu paraliżują jelita. Co prawda, w takich razach również zaleca się zmianę złych przyzwyczajeń życiowych i żywieniowych, jednakże skutki tego są zwykle niewystarczające. Wtedy terapeuta przepisuje stosowne środki wywołujące laksację i śledzi przebieg choroby.We wszystkich innych wypadkach pomóc może wyłącznie zmiana trybu życia i eliminacja błędów w żywieniu, które powodują zaparcia. Wymaga to osobistej inicjatywy i odpowiedzialności za zdrowie. Przede wszystkim należy odejść od wszechobecnych, wysoko przetworzonych produktów żywnościowych naszej cywilizacji, tak by większa ilość składników balastowych pobudzała proces wypróżniania. Powinna dojść do tego choć minimalna dawka ruchu, a ponadto w wypadku napięć psychicznych i nerwowych ćwiczenia relaksacyjne. Na pewno można też przyzwyczaić jelita do punktualności.Niniejsza książka wyczerpująco przedstawia wszystkie te sposoby, tak by można było je wykorzystać samodzielnie. Terapia taka nie jest wprawdzie równie wygodna jak środek przeczyszczający, lecz w dłuższej perspektywie znacznie skuteczniejsza i dużo łatwiejsza do zniesienia. Jej skutki nie ograniczają się tylko do jelit, następstwem jest ogólna poprawa zdrowia, co chroni przed wieloma chorobami.Spis treściPrzedmowa ............................................................................................ 9Układ trawienny...................................................................................11Górne narządy trawienne.............................................................................. 12Kanał żołądkowo-jelitowy............................................................................. 13Żołądek...................................................................................................... 13Jelita........................................................................................................... 15Niezbędna mikroflora jelitowa................................................................ 17Gruczoły trawienne........................................................................................ 18Trzustka...................................................................................................... 18Kompleks wątrobowo-żółciowy............................................................... 19Trawienie i przemiana materii ......................................................................20Proces trawienia........................................................................................21Funkcje przemiany materii ......................................................................22Zaparcia - ich formy i przyczyny........................................................24Przyczyny obstrukcji.......................................................................................24Zaparcie jako objaw chorobowy..............................................................24Schorzenia narządów trawiennych ....................................................25Choroby innych narządów jamy brzusznej ..................................27Infekcje - zatrucia..........................................................................28Wpływ nerwów i hormonów .........................................................31Skutki uboczne leków...............................................................................33Zaparcia przewlekłe .................................................................................35Niewłaściwe odżywianie......................................................................35Brak ruchu ...........................................................................................37Wpływ napięć psychiczno-nerwowych...............................................38Inne przyczyny zaparć ..............................................................................39Niedobór płynów.................................................................................40Nietypowy tryb życia i sposób odżywiania się...................................40Niedomoga serca.................................................................................41Stany niedowładu ................................................................................41Obstrukcja reaktywna .........................................................................41Symptomy obstrukcji......................................................................................42Trudności z wypróżnianiem .....................................................................42Wzdęcia - kolki.........................................................................................43Brak apetytu..............................................................................................44Inne niespecyficzne dolegliwości.............................................................45Zespoły chorobowe obstrukcji......................................................................46Ostre zaparcie ...........................................................................................46Przewlekła niedoczynność jelit ................................................................48Zaparcie z biegunką .................................................................................49Niedrożność jelit.......................................................................................51Choroby następcze obstrukcji.......................................................................52Dolegliwości jelitowe................................................................................53Podrażnienia błony śluzowej ..............................................................53Uchyłki jelita ..................................................................................54Zaburzenia równowagi pożytecznej mikroflory jelit ..................55Zaparcia przyczyną raka?..............................................................57Hemoroidy - żylaki...................................................................................59Pęknięcie przepony (przepuklina) ..........................................................61Wykwity skórne.........................................................................................62Kłopoty z wagą..........................................................................................63Inne skutki zaparć.....................................................................................64Koniec z zaparciami.............................................................................67Zapobieganie obstrukcji................................................................................67Żywność bogata w składniki balastowe ..................................................68Pełnowartościowa żywność - przegląd ..............................................72Przepisy na potrawy zawierające składniki balastowe...........................76Musli i danie z ziaren pszenicy...........................................................76Wypieki z otrębami .............................................................................79Sałatki i surówki ..................................................................................80Potrawy mleczne (szczególnie przydatne w pielęgnacjimikroflory jelit) ...................................................................................82Regularne zażywanie ruchu .....................................................................83Ćwiczenia gimnastyczne na pobudzenie pracy jelit..........................85Odprężenie w sytuacjach napięć psychicznych i nerwowych ................86„Wyćwiczenie się" w wypróżnianiu.......,.................................................89Leczenie obstrukcji ........................................................................................91Proste środki dietetyczne .........................................................................92Składniki balastowe.............................................................................92Cukier mleczny....................................................................................94Środki przeczyszczające powszechnego użytku......................................96Kiedy środki przeczyszczające są wskazane? ....................................96Ryzyko związane z użyciem środków przeczyszczających................97Przydatne substancje czynne ..............................................................98Przyrodolecznicze środki na zaparcia................................................... 100Leki homeopatyczne......................................................................... 100Lewatywa - płukanie jelit................................................................. 105Pożyteczne bakterie jelitowe ............................................................ 108Inne środki przeciw zaparciom.............................................................. 109Kuracje w wypadku przewlekłej obstrukcji .......................................... 113Dieta Mayra....................................................................................... 114Głodówka oparta na serwatce.......................................................... 116Odzwyczajanie się od środków przeczyszczających........................119IndeksAaktywność fizyczna 83alumina 104ambra 104aminokwasy 21, 44anabolizm 23angina pectoris zob. dusznica bolesnaatropina 34, 35autosugestia, pozytywna 88 i nast.CCalcium carbonicum Hahnemanni 104Chelidonum majus 104cukier mleczny 94 i nast., 108,113,117,121 czarna herbata 30 czarne jagody 34, 70,118 czerwonka 25, 51 czopki z kwasem węglowym 107 czosnek 110,111 czynnik psychiczno-ruchowy37, 38, 43,47,49 czynnik wewnętrzny Castle\'a 21 ćwiczenia oddechowe 37, 38Ddefekacja 17,25,27,28 i nast., 40, 42 inast, 61, 86, 96,110,112,113 długość jelita 15 dolegliwości jelitowe 53 i nast.dusznica bolesna 64, 65 dwunastnica 14,16,21 dychawica oskrzelowa 30 dyscypliny sportowe, odpowiednie 37,85 dystonia wegetatywna 32Eenzymy 19, 21 i nast.Ffitoterapia 109Ggardło 12,13gimnastyka 38, 83 i nast.glukagon 19głodówka oparta na serwatce 116 i nast.Hhemoroidy 25, 48, 59, 60, 97 homeopatyczne leki 100,102,105Iinfekcja jelit, przewlekła 29 insulina 19 irygator 106Jjama ustna 12,13jelito czcze 15,16jelito grube 11,15 i nast., 22, 26jelito kręte 15 i nast.jelito ślepe 15,16, 55Kkamienie nerkowe 27 kamienie żółciowe 26, 27, 36, 44 kanał odbytowy 17,22 kapusta kwaszona 112,113 karczochy 118katabolizm 23klizma zob. lewatywakofeina 30, 50kolki 26, 27, 35,43,49, 50, 52,54, 75,85, 97,104,120,121 Kollath, W. 68,77 kora dębowa 34 kosmki jelitowe 16, 21 krtań 13kuracja Mayra 114 i nast. kuracja mleczno-bułczana zob. kuracjaMayra kuracja serwatkowa 118 kuracja winogronowa 112 kwas mlekowy 95,56, 58,108,117 kwas mlekowy D-(-) 95,117 kwas mlekowy L-(+) 95,117 kwasy żółciowe 20, 21Llaktaza 94, 95 laktoza 49,56, 94, 95,102 Langerhansa wyspy 19 lewatywa 41,105 i nast. Lycopodium clavatum 104MMagnesium carbonicum 104marchew 118Mayr, F. X. 114megacolon 26mięso 69mikroflora jelit 17 i nast., 49, 53,55 inast., 106,108 mikroflora jelit, zaburzenia 18, 44, 49,106,108,109 mikroflora jelit, zadania 18 mniszek lekarski 118 morfina 35Nnadwaga 63 i nast. napar z rumianku 86 napięcia psychiczno-nerwowe 9,38 i nast. napięcie mięśniowe 26, 34, 83, 85, 98 narządy klatki piersiowej, schorzenia 29,30narządy podbrzusza, stany zapalne 65i nast. nasiona babki 49, 93,49,121 Natrium chloratum 104 niedobór płynów 40 niedoczynność jelit, przewlekła 9,27,37,38, 40,44, 45,48 i nast., 52, 58,63 i nast., 67, 71,90 i nast., 101,106i nast. niedoczynność tarczycy 31 niedomoga serca 41 niedrożność jelita 26,51 i nast. nietolerancja laktozy 95 niewydolność krążenia 65 nikotyna 30 Nux vomica 104Oobstrukcja zob. zaparcieodbyt 15 i nast., 22,25,42,48, 51, 55,59, 60, 97,98, 99,106 odbytnica 7,15,17,18,25,50, 57,106 odprężenie 86 i nast. odruch defekacyjny 25,41,91 odruchy warunkowe 89 odruchy, zależne 67, 89 odźwiernik 14 i nast. odżywianie, niewłaściwe 35 i nast. ogólna przemiana materii 22, 23 Oleander 104olej (rycynowy rącznikowy) 99 olej parafinowy 99 oliwa z oliwek 99 ołów 31operacje w obrębie jamy brzusznej 28 opiaty 34, 35osmotyczne leki przeczyszczające 99 otręby pszenne 45, 49, 70,73,74, 93,121Ppapaweryna 35Pawłów, I. 89pełnowartościowa żywność 72 i nast.pepsyna 14, 21pęcherzyk żółciowy 11,19,20pęknięcia odbytu 42, 48,106pęknięcie przepony 61 i nast.pięciornik gęsi 111płukanie jelit 107,108podrażnienia błony śluzowej 34, 40, 52podrażnienie jelita, przewlekłe 50pokrzywa 118polekowa drażliwość jelita grubego 34pośrednia przemiana materii 23półzdrowie 68proces trawienia 19, 21 i nast.produkty petnoziarniste 69produkty surowe 69, 72 i nast.przełyk 11 i nast., 61przemęczenie 45przemiana materii 20, 22 i nast.przyrodolecznicze środki na zaparcia100 i nast. ptialina 21Rrabarbar 99,100,110,111rakjelita49,51, 58, 59rak jelita grubego 57 i nast.ratanhia 104ruch 27, 37 i nast, 60, 61, 67,106, 83 inast. rumianek 111 ryzyko raka 25, 49, 57, 59 rzewień zob. rabarbarSsamozatrucie organizmu 46schorzenia nowotworowe 25sekretyna 21senes 99,100serwatka 117,118serwatka dietetyczna 118siemię lniane 45, 49, 73, 74, 93,121składniki balastowe 36, 37, 39,41, 47, 55,58, 59, 60, 62 i nast, 67 i nast, 74, 75, 92 i nast, 120 i nast.składniki balastowe, niedobór 36składniki balastowe, zadania w jelitach 36składniki balastowe, zawartość w wybranych produktach żywnościowych 68, 70 i nast.skutki uboczne leków 33slup stolca 17,22,42,43,48,53,55, 74,99sole przeczyszczające 99sól glauberska 99sól gorzka 99sól karlsbadzka 99spacer, codzienny 84sport 37, 83 i nast.stadia rozwoju raka 57 i nast.stany niedowładu 41sterowanie symbiozą 108,109stolec w formie kozich bobków 43strach 32, 38, 43stymulatory laksacji zob. środkiprzeczyszczające substancje toksyczne 27,30 i nast, 107,116 substancje wypełniające i pęczniejące 98 Sulfur iodatum 104 suszone owoce 111 sygnały ostrzeżenia przed rakiem 50 synteza prostaglandyn 99 szczelina odbytu 97 sztuczny odbyt 51Śśliwki suszone 111środki kompleksowe 103,105środki przeczyszczające 9, 25, 28, 29,34, 47, 49,53,54, 56, 86, 91, 94, 96 inast, 101 środki przeczyszczające, odzwyczajanie119 i nast. środki przeczyszczające, ryzyko 97 i nast. środki smarujące 99Ttanina 34terapia ruchowa 37, 38, 83tłuszcz 16,19,20,69trening autogeniczny 39, 86, 87trening w wypróżnianiu 67tryb życia, nietypowy 40trzustka 11,18 i nast. 21Uuchyłki jelita 54 i nast.uczucie pełności 44, 45,50, 51, 75, 94układ trawienny 11 i nast., 32 uszkodzenia biony śluzowej 25,54,108,113,118 uzębienie 11 i nast.Wwaga, kłopoty 63 i nast. wątroba 19, 20, 22 węziy limfatyczne 16, 28 wiotkość tkanki łącznej mięśnibrzusznych 26, 59, 61 wodolecznictwo jelitowe 107 i nast. wrota wątroby 19 wydalanie stolca, bóle 24, 25, 90 i nast.,95, 96, 98, 99,101,106,111,113,114 wykwity skórne 45, 49, 62 wypróżnianie, utrudnione 42 i nast. wyrostek robaczkowy 11,15, 56 wzdęcia 27, 41, 43 i nast., 56, 75, 84, 95,98,104,113,114,120,121, wzorce autosugestii 88, 89Zzaburzenia hormonalne 31 zakrzepy w jamie brzusznej 27 zapalenia jelita 25,49 i nast., 54,74 zapalenia żył 25,65zapalenie otrzewnej 27 i nast., 55zapalenie pęcherza moczowego 65zapalenie trzustki 29zapalenie uchyłku 55zaparcie, choroby następcze 52 i nast.,108 zaparcie, objaw chorobowy 24 i nast., 34 zaparcie, ostre 34, 46 i nast., 92, 96,104 zaparcie, przewlekłe 27, 30, 43 i nast.,53,96 zaparcie, przyczyny 24 i nast. zaparcie, przyczyny psychiczne 31 i nast. zaparcie, reaktywne 41 zaparcie, symptomy 42 i nast. zaparcie, zapobieganie 67 i nast. zaparcie, zespoły chorobowe 46 i nast.Żżołądek 11,13 i nast., 26, 61, 86 żołądka rozszerzenie, anormalne 26 żołądka, błona śluzowa 14 żołądka, ściana 14 żółć 19, 20, 21 żylaki 59 i nast., 65żywność bogata w składniki balastowe 68 i nast