Jedz na zdrowie! (Paul Mohr)

PrzedmowaW Naturze jest źródło choroby,i w Naturze jest źródło lekarstwa.ParacelsusCoroczne wydatki na leczenie chorób dietozależnych (wywołanych nieprawidłowym odżywianiem się) sięgają w krajach wysoko uprzemysłowionych nawet do 1/3 całych nakładów na ochronę zdrowia. W Polsce, według danych epidemiologicznych, takie choroby i zaburzenia zdrowotne dotyczą ok. 20-25% ludności (10 mln). Rozpowszechnienie chorób dietozależnych jednoznacznie dowodzi, że nadszedł czas na głęboką refleksję na temat sposobu odżywiania współczesnego człowieka.Naukowcy są zgodni, że ok. 1/i do % wszystkich chorób jest wywoływanych, pośrednio lub bezpośrednio, nieprawidłowym żywieniem. Do chorób dietozależnych należą nie tylko nadwaga, zaburzenia przemiany tłuszczowej oraz miażdżyca tętnic i nadciśnienie tętnicze, czyli czynniki ryzyka zawału serca i udaru mózgu. Skutkiem złego odżywiania jest także cukrzyca, dna, choroba Alzheimera i wiele innych schorzeń. Skoro zatem choroby te są tak ściśle powiązane ze złym odżywianiem, istnieją podstawy do nadziei, że dzięki racjonalnej diecie można im zapobiec albo nawet leczyć je poprzez celowe zestawienie pożywienia z odpowiednich pokarmów i substancji odżywczych.Świadomość zagrożeń dla zdrowia jest coraz powszechniejsza. Jednak wiele osób pozwala się wprowadzać w błąd, czerpiąc swoją wiedzę na temat zdrowego odżywiania z niepewnych źródeł, np. z mediów. Z kolei innym, wykazującym większe zainteresowanie tym tematem, trudno się niejednokrotnie zorientować w całej masie różnych rodzajów diet propagowanych w ostatnich latach. Często większym zaufaniem są obdarzane cudowne kuracje pochodzące z wątpliwego źródła niż potwierdzone wyniki badań. Najbardziej popularne są te rodzaje diet, które przy możliwie minimalnych zmianach sposobu odżywiania obiecują osiągnięcie w krótkim czasie idealnej wagi ciała - na zawsze.Na szczęście coraz powszechniejsze jest zrozumienie, że w zapobieganiu chorobom nie mogą być skuteczne żadne rodzaje diet jednostronnych. Pomóc może jedynie oparta na wiedzy naukowej terapia dietetyczna. Dobrane w sposób celowy pożywienie w połączeniu ze zdrowym trybem życia zwiększa szanse na wyzdrowienie i zachowanie zdrowia. Pożywienie bogate w substancje czynne jest także warunkiem prawidłowego przebiegu funkcji odpornościowych, a ponadto chroni przed schorzeniami serca i układu krążenia oraz poprawia ogólny stan zdrowia i podnosi jakość życia.Co roku w Europie Środkowej wiele tysięcy ludzi umiera z powodu raka oraz chorób serca i układu krążenia. Zawał serca, udar mózgu i rak są najczęstszymi przyczynami śmierci i należą do najgroźniejszych chorób cywilizacyjnych. Tymczasem nie da się już nawet ogarnąć liczby badań naukowych, które dowodzą związku między występowaniem chorób serca i układu krążenia, raka, schorzeń przemiany materii, jak również przedwczesnym starzeniem się, a niedoborem określonych substancji odżywczych w pożywieniu.Bazując na wynikach badań naukowych, można obecnie dobierać w sposób celowy artykuły spożywcze do określonych chorób. Przykładowo witamina B3 (niacyna) obniża poziom cholesterolu, ataki migreny można leczyć witaminą B2 (ryboflawiną), potrawy z ryb i czerwone wino zapobiegają chorobie Alzheimera, witamina C chroni przed zawałem serca, a witamina E neutralizuje wolne rodniki, zatem chroni przed rakiem. To tylko kilka przykładów zadziwiających rezultatów współczesnych badań nad żywnością, dzięki którym jest dziś możliwe zapobieganie najgroźniejszym chorobom cywilizacyjnym i wieku podeszłego. Zdumiewa, że wszystkie te pozytywne działania terapii dietetycznej można osiągnąć bez obawy o niepożądane skutki uboczne, z którymi trzeba się zawsze liczyć podczas leczenia konwencjonalnymi środkami leczniczymi.Niniejsza książka prezentuje najskuteczniejsze, w świetle najnowszych wyników badań, diety lecznicze oraz ich wpływ na stan zdrowia i jakość życia. Zawarte w niej liczne wzajemne odniesienia tematyczne powinny ułatwić lepsze zrozumienie zagadnienia terapii dietetycznej. Na szczególną uwagę zasługują wskazówki, które mają ułatwić zastosowanie w codziennym życiu najnowszych danych naukowych.Książka jest adresowana nie tylko do lekarzy, dietetyków i innych osób zajmujących się leczeniem, ale do każdego, kto chciałby skorzystać z metod nowoczesnej terapii dietetycznej i odżywiać się zdrowo, by żyć zgodnie z dewizą: „Zapobiegać jest łatwiej niż leczyć". Zagadnienia prezentowane w poradniku dotyczą praktycznie każdego człowieka. I każda osoba, która podejdzie do nich z należną powagą, będzie nagrodzona zdrowiem oraz fizyczną i duchową witalnością, które można osiągnąć w prosty, niedrogi i smaczny sposób, bez szkodliwych skutków ubocznych.Potrzebę szerszego udostępnienia społeczeństwu najnowszych osiągnięć nauki o żywieniu uzasadnia również tocząca się wciąż dyskusja na temat kosztów ochrony zdrowia. Spis treściPrzedmowa.............................................................................................11Choroby dietozależne............................................................................13Alergie pokarmowe.........................................................................................13Objawy........................................................................................................13Alergeny pokarmowe ................................................................................14Terapia ........................................................................................................15Zalecana dieta i substancje odżywcze.............................................,........15Anemia złośliwa ..............................................................................................16Objawy........................................................................................................ 16Metody leczenia.........................................................................................16Anoreksja.........................................................................................................16Objawy........................................................................................................ 17Teorie na temat powstawania anoreksji...................................................18Przyczyny biologiczne................................................................................19Przyczyny biochemiczne............................................................................20Psychoterapia .............................................................................................20Lecznicze zalecenia żywieniowe...............................................................21Astma oskrzelowa ...........................................................................................22Postępowanie dietetyczne .........................................................................23Bezsenność.......................................................................................................23Zalecana dieta i substancje odżywcze......................................................24Bóle pleców......................................................................................................25Zalecana dieta i substancje odżywcze......................................................26Choroba Alzheimera ......................................................................................27Zalecenia terapeutyczne ...........................................................................28Zalecane substancje odżywcze .................................................................29Czynniki ryzyka w pożywieniu ..................................................................29Choroby tarczycy.............................................................................................30Zalecenia żywieniowe................................................................................30Zalecane substancje odżywcze .................................................................31Cukrzyca...........................................................................................................32Odlegle następstwa cukrzycy....................................................................32Cel leczenia cukrzycy.................................................................................33Leczenie cukrzycy tylko dietą...................................................................37Leczenie cukrzycy lekami w połączeniu z dietą......................................37Dostosowanie sposobu odżywiania i zalecanesubstancje odżywcze ..................................................................................38Depresja...........................................................................................................39Zalecana dieta i substancje odżywcze......................................................39Dna...................................................................................................................40Objawy........................................................................................................41Leczenie......................................................................................................41Zasady odżywiania.....................................................................................43Dolegliwości wieku podeszłego .....................................................................44Potrzeby żywieniowe..................................................................................45Egzema.............................................................................................................48Zalecenia żywieniowe................................................................................49Epilepsja...........................................................................................................49Postępowanie dietetyczne .........................................................................50Kamica żółciowa..............................................................................................50Postępowanie dietetyczne .........................................................................51Kurcze mięśni ..................................................................................................52Postępowanie dietetyczne .........................................................................52Miażdżyca tętnic i inne choroby naczyń........................................................53Choroby tętnic............................................................................................53Miażdżyca tętnic ........................................................................................54Powstawanie miażdżycy tętnic..................................................................55Czynniki ryzyka naczyniowych zmian miażdżycowych ...........................56Terapia konwencjonalna ...........................................................................57Terapia enzymami.....................................................................................57Zalecana dieta i substancje odżywcze......................................................58Migrena............................................................................................................61Czynniki wyzwalające ................................................................................62Leczenie i zalecane substancje odżywcze ................................................63Mukowiscydoza ...............................................................................................63Zaburzenie czynności trzustki ..................................................................64Zaburzenie czynności płuc........................................................................66Leczenie infekcji i zapalenia płuc ............................................................67Terapia dietetyczna....................................................................................69Zalecenia żywieniowe................................................................................71Nadciśnienie tętnicze......................................................................................72Postępowanie dietetyczne .........................................................................73Nietolerancje pokarmowe ..............................................................................75Osteoporoza ....................................................................................................77Zapobieganie .............................................................................................78Zalecana dieta i substancje odżywcze......................................................78Otyłość..............................................................................................................79Leczenie otyłości........................................................................................80Próchnica zębów..............................................................................................82Zalecenia żywieniowe...............................................................................83Przeziębienie, grypa i infekcje grypowe ........................................................84Zalecenia żywieniowe................................................................................85Reumatoidalne zapalenie stawów .................................................................85Wpływ odżywiania na przebieg choroby..................................................88Zalecane substancje odżywcze .................................................................89Starzenie się skóry...........................................................................................91Zalecane substancje odżywcze .................................................................93Stwardnienie rozsiane.....................................................................................94Częstość występowania i przebieg............................................................95Zalecenia lecznicze....................................................................................95Zalecana dieta i substancje odżywcze......................................................96Szumy uszne.....................................................................................................97Zalecana dieta i substancje odżywcze......................................................97Inne zalecenia ............................................................................................98Trądzik..............................................................................................................99Zalecenia żywieniowe..............................................................................100Uchyłki jelita grubego ..................................................................................100Zapalenie uchyłków.................................................................................102Terapia ......................................................................................................102Wzdęcie..........................................................................................................103Zaburzone gojenie się ran............................................................................104Zalecane substancje odżywcze ...............................................................105Zaćma (katarakta) ........................................................................................105Zapalenie żołądka i choroba wrzodowa......................................................106Zapalenie żołądka ...................................................................................106Wrzód żołądka i dwunastnicy .................................................................107Leczenie farmakologiczne ......................................................................108Postępowanie dietetyczne .......................................................................109Zaparcie .........................................................................................................110Zalecenia żywieniowe i lecznicze ...........................................................mZatrzymanie moczu.......................................................................................Zespól cieśni kanału nadgarstka..................................................................U2Żylaki....................................:.........................................................................ii4Klasyczne metody leczenia .....................................................................116Leki i inne metody terapii.......................................................................116Postępowanie dietetyczne .......................................................................117Wykaz chorób i substancje odżywcze zalecanew ich profilaktyce i leczeniu...............................................................119Podstawowe składniki zdrowej diety.................................................130Tłuszcze..........................................................................................................130Znaczenie biologiczne.............................................................................130Zalecenia żywieniowe..............................................................................132Cholesterol.....................................................................................................133Węglowodany.................................................................................................134Znaczenie biologiczne.............................................................................135Zapotrzebowanie na węglowodany i zalecenia żywieniowe ................136Substancje balastowe...............................................................................137Białka .............................................................................................................139Znaczenie biologiczne.............................................................................140Aminokwasy.............................................................................................140Płyny (woda) ..................................................................................................142Homocysteina................................................................................................143Koenzym Q10 ................................................................................................144Składniki mineralne: makro- i mikroelementy...........................................145Sód ............................................................................................................145Potas..........................................................................................................146Magnez .....................................................................................................146Wapń .........................................................................................................147Fosfor........................................................................................................148Chlor.........................................................................................................148Pierwiastki śladowe (mikroelementy)....................................................148Witaminy - znaczenie i występowanie.........................................................150Witamina C...............................................................................................151Rola w organizmie..............................................................................151Objawy niedoboru..............................................................................152Występowanie witaminy C.................................................................153Zapotrzebowanie na witaminę C......................................................154Przedawkowanie.................................................................................155Biodostępność witaminy C ................................................................155Witamina C a układ immunologiczny ..............................................155Witamina E...............................................................................................156Funkcje biologiczne witaminy E .......................................................156Występowanie witaminy E w produktachspożywczych ........................................................................................157Biodostępność witaminy E ................................................................158Witamina E a układ odpornościowy.................................................159Witamina A i beta-karoten .....................................................................159Biodostępność witaminy A................................................................160Źródła karotenoidów.........................................................................161Funkcje biochemiczne........................................................................161Przedawkowanie.................................................................................163Witamina D ..............................................................................................164Funkcje biologiczne............................................................................165Witamina K..............................................................................................165Witamina B} (tiamina) ............................................................................167Witamina B2 (ryboflawina) .....................................................................169Witamina B6 (pirydoksyna).....................................................................171Witamina B12 (kobalamina) ....................................................................173Kwas pantotenowy...................................................................................175Niacyna .....................................................................................................176Występowanie i biodostępność .........................................................177Objawy niedoboru ..............................................................................178Zastosowanie lecznicze......................................................................179Zapotrzebowanie................................................................................179Biotyna ...........................................................................................................179Kwas foliowy..................................................................................................181Palenie..................................................................................................185Nadużywanie alkoholu........................................................................188Antyoksydanty - ochrona przed wolnymi rodnikami......................191Źródła wolnych rodników ............................................................................192Choroby, w powstawaniu których biorą udział wolnerodniki i reaktywne formy tlenu...................................................................193Możliwości ochrony ......................................................................................194Pożywienie - podstawa dobrego zdrowia ..........................................196Zdrowe odżywianie .......................................................................................197Unikanie strat podczas przygotowywania pokarmów................................197Medycyna ortomolekularna...............................................................199