Ziołowe Sposoby na Stargane Nerwy (Teresa Lewkowicz-Mosiej)

  Spis treści Podziękowania ........................................................ 9 1. Wstęp............................................................... 13 2. Ziołowe terapie dolegliwości nerwowych ................ 19 2.1. Nerwice emocjonalne i ruchowe...................... 22 2.2. Nerwice wegetatywne.................................... 30 2.3. Zespół przewlekłego zmęczenia....................... 40 2.4. Stany depresyjne .......................................... 44 3. Homeopatyczne leczenie chorób układu nerwowego .... 53 4. Ważniejsze rośliny pomocne w leczeniu dolegliwości nerwowych ......................................................... 63 4.1. Aloes drzewiasty (Aloe arborescens MUL) ......... 65 4.2. Aralia sercowata [Aralia cordata Thunb.) ......... 67 4.3. Arcydzięgiel litwor (Archangelica officinalis Hoffm.) ...................... 69 4.4. Arnika górska (Arnica montana L.).................. 71 4.5. Bazylia właściwa (Ocimum basilicum L.).......... 73 4.6. Biedrzeniec anyż [Pimpinella anisum L.) .......... 75 4.7. Bieluń dziędzierzawa [Datura stramonium L.) .... 77 4.8. Bobrek trójlistkowy [Menyanthes trifoliata L.) .... 79 4.9. Chmiel zwyczajny (Humulus lupulus L.) .......... 81 4.10. Cytrynnik chiński [Schizandra chinensis Baill.)......................... 83 4.11. Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.)........................... 85 4.12. Eleuterokok kolczasty (Eleutherococcus senticosus Maxim.)............ 87 4.13. Głóg dwuszyjkowy (Crataegus oxyacantha L.). 89 4.14. Grzybień biały (Nymphaea alba L.)............. 91 4.15. Jemioła pospolita (Viscum album L.) ........... 93 4.16. Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea Moench.)..................... 95 4.17. Kminek zwyczajny (Carum carui L.) ............ 97 4.18. Kolendra siewna {Coriandrum satiuum L.) ... 99 4.19. Koper włoski {Foeniculum capillaceum Gilib.) .................. 101 4.20. Kozłek lekarski {Valeriana officinalis L.)....... 103 4.21. Krwawnik pospolity {Achillea millefolium L.) ............................. 105 4.22. Lawenda prawdziwa {Lavandula vera D.C.)... 107 4.23. Lebiodka pospolita (Origanum majorana L.) 109 4.24. Lipa drobnolistna (Tilia cordata Mili.).......... 111 4.25. Lulek czarny {Hyoscyamus niger L.)............ 113 4.26. Mak lekarski {Papauer somniferum L.)......... 115 4.27. Mak polny {Papauer rhoeas L.) ................... 117 4.28. Marzanka wonna (Asperula odorata L.)........ 119 4.29. Melisa lekarska {Melissa officinalis L.)......... 121 4.30. Męczennica cielista {Passiflora incarnata L.) . 123 4.31. Mierznica czarna {Ballota nigra L.) .............. 125 4.32. Mięta pieprzowa {Mentha piperita L.).......... 127 4.33. Miłorząb dwuklapowy {Ginkgo biloba L.) ..... 129 4.34. Ostrokrzew paragwajski {Ilex paraguariensis St. Hill.)........................ 131 4.35. Owies zwyczajny (Avena satiua L.).............. 133 4.36. Pieprz metystynowy {Piper methysticum G. Poster)...................... 135Pięciornik gęsi {Potentilla anseńna L.).......... 1374.38. Pomarańcza gorzka {Citrus aurantium L. ssp. aurantium) .......... 139 4.39. Róża damasceńska {Rosa damascena Mili.)... 141 4.40. Róża dzika {Rosa canina L.)........................ 143 4.41. Różeniec górski {Rhodiola rosea L.).............. 145 4.42. Rumianek pospolity {Matricaria chamomilla L.)......................... 147 4.43. Ruta zwyczajna {Ruta graueolens L.)............ 149 4.44. Sandałowiec biały {Santalum album L.)....... 151 4.45. Serdecznik pospolity {Leonurus cardiaca L.) . 153 4.46. Suma {Pfaffia paniculata Kun.) ................... 155 4.47. Szczodrak krokoszowaty {Rhaponticum cartramoides Jljin)................. 157 4.48. Tatarak zwyczajny {Acorus calamus L.)........ 159 4.49. Wąkrota azjatycka {Centella asiatica L. Urban) 161 4.50. Wiesiołek dwuletni (Oenothera biennis L.).... 163 4.51. Wrzos zwyczajny {Calluna vulgaris (L.) Salisb.) 165 4.52. Zapaliczka cuchnąca {Feruła assa-foetida L.) .. 167 4.53. Żeń-szeń właściwy {Panaxginseng C.A. Mey) 169 5. Zakończenie...................................................... 171 6. Skorowidz tematyczny........................................ 177 7. Piśmiennictwo................................................... 181   Wszelkie nieprawidłowości w sprawnym i skutecznym dzia­łaniu organizmu przejawiają się w bardzo różny sposób, ale najczęściej są to zakłócenia w zakresie czynności psychicz­nych, zwłaszcza myślenia, spostrzegania, uczuć i motywacji do działania. W praktyce przejawem takich zakłóceń są zmiany w zachowaniu i sposobie pokonywania codziennych życiowych problemów. Wszystkie zaburzenia działania naszej psychiki oznaczają zmiany w zachowaniu lub przeżywaniu w stosunku do tych, które uważa się za prawidłowe. Gwałtownie waha się wtedy nastrój, osłabia pamięć, występują poważne zaburzenia snu, a niekiedy pojawiają się również przeżycia szczególne, niewy-stępujące normalnie, takie jak urojenia, czyli zupełnie fałszy­we przekonania mimo licznych dowodów ich nieprawidłowo­ści. Zmiany te zubażają zwykle świat przeżyć, zniekształcają go, a nawet powodują całkowity jego rozpad. Zwykle pojawia się także ograniczenie lub nawet utrata zdolności krytycznej oceny swego stanu lub otaczającej rzeczywistości. Wtedy spra­wy dla innych oczywiste bywają przez chorych niedostrzega­ne, bagatelizowane lub wyolbrzymiane. Często następuje przy tym spłycenie, ograniczenie, a nawet zerwanie kontaktu z oto­czeniem. Nieodłącznym składnikiem zaburzeń psychicznych jest wielkie cierpienie chorych, a najbardziej rozpowszechnionym ich rodzajem - nerwice. Powodują je najczęściej długotrwałe urazy psychiczne lub silne wyczerpanie nerwowe. Dolegliwości układu nerwowego nie należy lekceważyć, bo wiele chorób trapiących nas w późniejszym wieku, m.in. nadciśnienie i choroby układu krążenia, mają swój początek w pozornie niegroźnych zaburzeniach działania układu ner­wowego w okresie dzieciństwa czy wczesnej młodości. 2.1. Nerwice emocjonalne i ruchowe (Neurosis emotionalis et motorica) Nerwice emocjonalne i ruchowe to grupa zaburzeń psy­chogennych, głównie emocjonalnych, spowodowanych czyn­nikami zewnętrznymi i wewnętrznymi, którym towarzyszy wiele przykrych dolegliwości. U ich podłoża są najczęściej: ogólny niepokój, lęki i zakłócenia snu. Lęk, w przeciwieństwie do strachu, którego przyczyna jest znana, odczuwa się jako stan nieokreślonego zagrożenia, na­pięcia i niepokoju. Osoba owładnięta lękiem nie może się odprężyć, wypocząć ani na niczym skupić. Często występują przy tym bóle głowy, trudności w koncentracji i zapamięty­waniu, co wyraźnie obniża zdolność do pracy, zwłaszcza umy­słowej . Psychicznym objawom lęku towarzyszą zwykle charaktery­styczne objawy fizyczne - nadmierna potliwość, drżenie rąk, bledniecie twarzy i przyspieszony, płytki oddech. Łączy się to często ze zwiększonym napięciem mięśni, zwłaszcza szkieleto­wych, uczuciem zasychania w jamie ustnej, przyspieszeniem bicia serca, a także podwyższeniem ciśnienia tętniczego krwi lub jego gwałtownym obniżeniem prowadzącym nawet do omdleń. Dodatkowymi dolegliwościami bywają także: biegun­ka, zbyt częste oddawanie moczu i bezsenność. Zewnętrznym przejawem lęku jest niepokój ruchowy, wyra­żający się chaosem w działaniu, wykonywaniem wielu zbęd­nych czynności, potrzebą ciągłego chodzenia, a czasem odwrotnie - całkowitym zahamowaniem możliwości poruszania się. Często objawem nerwicowym jest także obgryzanie paznok­ci. Niekiedy występują również zaburzenia mowy, m.in. ją­kanie się oraz przewaga procesów myślenia nad możliwością wypowiadania słów. Do tego rodzaju nerwic należy również stan zwiększonego napięcia nerwowego, popularnie określany zdenerwowaniem, wywołanym długotrwałą sytuacją konfliktową, a także tzw. kula histeryczna (globulus hystericus), występująca zwykle u kobiet samotnych i napięcie związane z napięciem wywo­łanym niespełnionym pragnieniem seksualnym. Najczęściej stosowanymi surowcami roślinnymi w leczeniu nerwicy emocjonalnej i ruchowej jest korzeń arcydzięgla {Ra-dix Archangelicae, syn. Radbc Angelicae), liść bobrka trójlist-kowego {Folium Menyanthidis, syn. Folium Trifolii fibńni), szyszki chmielowe {Strobili Lupułi), ziele dziurawca {Herba Hyperici), kwiaty grzybienia {Fłos Nymphae), owocki kminku {Fructus Cawi), owocki kolendry {Fructus Coriandri), korze­nie lub kłącza kozłka lekarskiego (Radix Valerianae, Rhizoma Valerianae), kwiat lawendy {Flos Lauandulae), kwiatostany lipy (Inflorescentia Tiliae, syn. kwiaty lipy - Flos Tiliae), liście i ziele melisy {Folium et Herba Melissae), koszyczki rumianku (Anthodium Chamomillae, syn. kwiat rumianku - Flos Chamo-millae), liście ruty {Herba Rutae), ziele serdecznika {Herba Leonuri), kłącze tataraku {Rhizoma Calami). Jeden z naszych najbardziej znanych fitoterapeutów, prof. A. Ożarowski, zaleca mieszankę przeciwnerwicową, którą spo­rządza się z 10 g owocków kolendry, 10 g owocków kmin­ku, 15 g rozdrobnionego korzenia kozłka, 15 g owocków głogu, 25 g ziela serdecznika i 25 g ziela dziurawca. Do termosu wsypuje się 1 łyżkę zmieszanych uprzednio ziół i zalewa 1 i 1/2 szklanki wrzątku. Termos zakręca się i odstawia na godzinę. Pije się ten napar 2-3 razy dziennie po 1/2 szklanki po jedzeniu. Jest on pomocny zwłaszcza przy nadmiernym pobudzeniu nerwowym, któremu towa­rzyszą trudności w zasypianiu. W celu zmniejszenia uczucia niepokoju, napięcia i lęku za­leca on także tzw. winko walerianowe. Do butelki wina gro­nowego (700 ml) wlewa się 15 g kupionej w aptece nalewki (Tinctura Valerianae) lub wyciągu z kozłka lekarskiego (In-tractum Valerianae), dodaje łyżeczkę do herbaty liści melisy i ziela dziurawca, po czym pozostawia na 14 dni często wstrzą­sając. Po odcedzeniu pije się je po łyżce stołowej 1-2 razy dzien­nie, najlepiej około godziny przed snem, jako środek ogólnie uspokajający. W stanach nadmiernego pobudzenia nerwowego można również zmieszać równe ilości korzenia kozłka lekarskiego, ziela serdecznika, liści mięty, liści szałwi oraz liści melisy. W termosie zalewa się 1 i 1/2 łyżki tych ziół 2 szklankami wrzątku, zamyka go i odstawia na około 1 godzinę. Pije się 2/3 szklanki 2 razy dziennie po jedzeniu. Bardzo skutecznie działa także napar z samego arcydzię-gla. Przygotowuje się go zalewając 1 łyżkę rozdrobnionych korzeni 1-1 i 1/2 szklanki wrzątku i odstawia do naciągnię­cia na około 10 minut. Po odcedzeniu pije się go 2 lub 3 razy dziennie po 1/4-1/3 szklanki. Podobnym działaniem odznacza się odwar sporządzony z 1/2 łyżki liści bobrka zalanych 1 szklanką wrzątku, a na­stępnie ogrzewanych powoli do wrzenia i gotowanych na małym ogniu pod przykryciem przez 5 minut. Podaje się go 4 lub 5 razy dziennie po 1-2 łyżki stołowe przed posiłkiem. Skutecznym środkiem ogólnie uspokajającym jest także napar z kwiatów robinii akacjowej. W celu jego sporządzenia 2 łyżki kwiatów zalewa się 2 szklankami wrzątku i pozosta­wia przez 15 minut nad parą pod przykryciem, a następnie odstawia się na dalsze 15 minut i odcedza. Pije się go po 1 szklance 2 razy dziennie między posiłkami. W stanach pobudzenia nerwowego, trudnościach w zasy­pianiu, przy uczuciu lęku i zagrożenia, nadmiernym pobudze­niu seksualnym, a także w okresie przekwitania bardzo sku­tecznie działa natomiast jego zdaniem wyciąg (intrakt) z grzybienia białego. W celu jego sporządzenia rozdrabnia się jedną część świeżych kwiatów, wkłada do miksera i dodaje półtorej części 95-procentowego alkoholu, po czym miksuje się i odstawia w zamkniętym słoiku na jeden dzień. Po odce­dzeniu wyciska się miazgę roślinną, przesącza przez watę i roz­lewa uzyskany płyn do małych, ciemnych, najlepiej szklanych pojemników. Przyjmuje się po 40-60 kropli w 1/4 szklanki wody 2-4 razy dziennie po jedzeniu. Przy nadpobudliwości płciowej profesor Ożarowski zaleca również specjalny napój przygotowany następująco: do bu­telki jasnego piwa wsypuje się po 1 łyżeczce szyszek chmielu oraz liści melisy, liści mięty, odstawia na 12 godzin, a na­stępnie odcedza i wypija niewielkimi porcjami w ciągu dnia. Znany już przed II wojną światową profesor Jan Muszyń­ski z Wilna w swoim Vademecum fitoterapii, jako skuteczny środek przeciwnerwicowy, podaje odwar z mieszanki nastę­pujących ziół: 100 g ziela krwawnika, 100 g kłączy tatara­ku, 100 g korzeni kozłka i 25 g korzeni arcydzięgla. Dwie łyżki uprzednio zmieszanych składników zalewa się 2 szklankami letniej wody, doprowadza powoli do wrzenia i gotuje około 5 minut. Po odstawieniu na 10 minut i odce­dzeniu pije się ten odwar 3 razy dziennie w ilości od 1/2 do 1 szklanki. Zdaniem profesora Muszyńskiego bardzo korzystnie działa także mieszanka ze 100 g kwiatostanów głogu, 90 g ziela dziu­rawca, 100 g skórki pomarańczowej i 30 g korzeni kozłka. Odwar z tych ziół przygotowuje się w podobny sposób, przy czym pije się tylko 2 razy dziennie.   Od zarania dziejów ludzie poszukiwali roślin przedłużających młodość i poprawiających jakość życia. Największym wrogiem współczesnego człowieka jest stres. Szukając do tej walki oręża nie rezygnuj z tego, co może Ci zaproponować hojna Matka Natura. Wykorzystaj tę moc, która w niej tkwi. Leki roślinne działają łagodnie, ale skutecznie, nie powodując jakże często spotykanych stanów uzależnienia, pozytywne efekty ich działania są przy tym długotrwałe. Skąd czerpać wiedzę na temat właściwości i zastosowania ziół? Pomoże Ci w tym ten doskonały przewodnik ilustrujący leczniczą moc roślin. Praktyczna wiedza autorki pozwoli wykorzystać nieznane Ci dotąd właściwości popularnych ziół i przypraw w celu zapobiegania i leczenia chorób wywoływanych sytuacjami stresogennymi, jak 'ównież wzmocnienia Twoich sił witalnych.